تست استرس یا استرس تست در بانک چیست؟
چگونه از سلامت یک سیستم مالی مطمئن شویم؟ اگر نیمی از مشتریان یک بانک، شغل خود را از دست بدهند و پرداخت بدهی خود را متوقف کنند، آیا بانک ها می توانند از رکود، جان سالم به در ببرند؟ آیا در صورت وقوع زلزله 8 ریشتری در توکیو، شرکت های بیمه، پول کافی برای پرداخت خسارت را دارند؟ پاسخ به این نوع سوالات در تست استرس نهفته است.
تمرکز تست استرس معمولا بر بانک ها می باشد. زیرا اندازه بانک و اهمیت آنها برای اقتصاد، بسیار است. اما سایر ارائه دهندگان خدمات مالی مانند فروشندگان اوراق قرضه، به سرعت در حال رشد هستند. بنابراین تست استرس (stress test) به طور فزاینده ای صندوق های سرمایه گذاری مشترک، شرکت های بیمه و سایر ارائه دهندگان خدمات مالی غیر بانکی و همچنین منابع جدید ریسک را پوشش می دهند.
در واقع، تست استرس بانک، یک شبیه سازی یا تجزیه و تحلیل است که برای نحوه تاثیر گذاری شرایط نامطلوب بازار به بانک انجام می شود.
تجزیه و تحلیل از طریق تست استرس ترازنامه بانک، تحت شرایط فرضی بازار و متغیرهای اقتصادی مانند سقوط 10 درصدی در بازارهای سهام یا افزایش 15 درصدی نرخ بیکاری انجام می شود. هدف اصلی تجزیه و تحلیل تست استرس بانکی، تعیین این مسئله می باشد که آیا بانک دارای قدرت ترازنامه ای کافی برای مقاومت در برابر بحران مالی است یا خیر.
مقامات نظارتی و بانک‌های مرکزی در سطح جهان از تمام بانک‌های با اندازه معین می‌خواهند که تحت تست استرس قرار بگیرند. در ایالات متحده آمریکا، بانک‌هایی که دارایی آنها بیش از یک مبلغ مشخص است، موظف به انجام تست استرس هستند که توسط فدرال رزرو انجام می‌شود.
اجزا تست استرس یا استرس تست بانکی
یک تست استرس بانکی، تجزیه و تحلیل می کند که چگونه ترازنامه بانک تحت تأثیر تغییر نامطلوب متغیرهای اقتصادی (در تصویر فوق) قرار می گیرد. تست استرس چندین سناریو را با متغیرهای بالا و سایر سناریوها اجرا می کند. در زیر نمونه هایی از سناریوهای رایجی که ممکن است در تست استرس اجرا شوند آورده شده است:
- تغییر X% در نرخ های بهره چگونه بر وضعیت مالی بانک تاثیر می گذارد؟
- اگر بیکاری در سال Z به میزان X% افزایش یابد چه اتفاقی می افتد؟
- اگر تولید ناخالص داخلی X٪ کاهش یابد و بیکاری به میزان Y٪ افزایش یابد چه اتفاقی می افتد؟
- اگر بازار سهام X% سقوط کند چه اتفاقی برای دارایی های بانک می افتد؟
- اگر قیمت نفت / فلزات گرانبها X٪ کاهش یابد، میزان ریسک بانک چگونه تغییر می کند؟
- اگر نرخ برابری ارز با کشور A به میزان X% کاهش یابد، چه اتفاقی می‌افتد؟
- اگر بازار مسکن X% سقوط کند چه اتفاقی می افتد؟
تست استرس با اجرای مدل های شبیه‌سازی شده مانند موارد بالا، سلامت مالی بانک‌ها را در دوره‌های آشفتگی مالی تعیین می‌کند. اجرای چنین سناریوهایی کار خسته کننده ای است، زیرا متغیرهای زیادی وارد چنین مدل هایی می شوند.
بانک مرکزی یک کشور به طور کلی یک چارچوب اساسی برای اجرای تست استرس یا استرس تست، ارائه می دهد. سه حوزه کلیدی که تست استرس، بیشتر بر روی آنها تمرکز دارد عبارتند از ریسک اعتباری، ریسک بازار و ریسک نقدینگی.
تست استرس بانکی از کجا شروع شد؟
تست استرس بانکی پس از بحران مالی سال 2008 در سطح جهان معرفی شد. این تست‌ها حفره‌ها و ضعف‌های سیستم‌های بانکی را در سراسر جهان آشکار کرد. این بحران، بانک های بزرگ را در چندین کشور از بین برد و موسسات مالی را در سراسر جهان در تنگنای مالی قرار داد.
پس از سال 2008، قانون گذاران در سراسر جهان متوجه شدند که بانک های بزرگ در هر کشوری برای عملکرد آن اقتصاد، حیاتی هستند. این مؤسسات بعنوان “موسسات بسیار بزرگ برای شکست (too big to fail)” در نظر گرفته شدند. زیرا در صورت شکست، پتانسیل ایجاد آسیب اقتصادی گسترده را داشتند.
تست استرس بانکی در سال 2008-2009 در پاسخ به بحران مالی معرفی شد. مقامات مالی بین‌المللی از همه بانک‌ها با اندازه معین خواستند تا تحت آزمایش استرس دوره‌ای قرار بگیرند و نتایج را منتشر کنند. بانک هایی که در آزمون استرس شکست خورده بودند، ملزم شدند ذخایر سرمایه خود را افزایش دهند.
یکی از مزایای کلیدی تست استرس، بهبود مدیریت ریسک است. تست استرس بانک اساساً لایه دیگری از مقررات را اضافه می کند که موسسات مالی مجبور می شوند چارچوب های مدیریت ریسک و سیاست های داخلی کسب و کار را بهبود دهند. بدین ترتیب، بانک ها موظف می شوند تا قبل از تصمیم گیری ها خود، در مورد سناریوهای اقتصادی نامطلوب که ممکن است بعدا با آن مواجه شوند، فکر کنند.
علاوه بر این، از آنجایی که همه بانک‌ها با اندازه معینی ملزم به انجام تست استرس دوره‌ای و انتشار نتایج هستند، فعالان بازار دسترسی بسیار بهتری به اطلاعات در مورد وضعیت مالی بانک‌های بزرگ دارند. این امر باعث افزایش شفافیت در سیستم بانکی می شود.
انواع تست استرس
نوع تست استرسی که یک بانک باید انجام دهد بستگی به اندازه بانک و مقررات کشوری دارد که در آن فعالیت می کنند. دو تست استرس رایج برای بانک ها در ایالات متحده عبارتند از:
- تحلیل و بررسی جامع سرمایه (CCAR)
- آزمون استرس قانون داد-فرانک (DFAST)
- تحلیل و بررسی جامع سرمایه (CCAR)
بانک هایی که بیش از 100 میلیارد دلار دارایی دارند، ملزم به انجام تست CCAR هستند. همچنین مؤسسات مالی با بیش از 250 میلیارد دلار دارایی ملزم به انجام آزمایش جامع CCAR هستند که ممکن است شامل عناصر کمی و کیفی اضافی نسبت به CCAR معمولی باشد. عناصر کیفی تست استرس، بیشتر بر چارچوب ها و سیاست های مدیریت ریسک داخلی تمرکز دارد.
- تست استرس داد فرانک (DFAST)
DFAST برای بزرگترین مؤسسات مالی (با بیش از 250 میلیارد دلار دارایی) است. همه بانک هایی که در این دسته قرار می گیرند باید الزامات DFAST را برآورده کنند و نتایج آزمون دوره ای را به فدرال رزرو ارسال کنند.
بانک های مرکزی سایر کشورها از چارچوب های مشابهی برای تست استرس پیروی می کنند.
انواع سناریوها در تست استرس بانکی و مالی
تست استرس بانکی و موسسات مالی در یک دسته بندی دیگر می تواند با سه سناریوی متفاوت انجام شود.
1- تست استرس تاریخی: در یک سناریوی تاریخی، کسب‌وکار یا طبقه دارایی، پورتفولیو یا سرمایه‌گذاری فردی از طریق شبیه‌سازی بر اساس یک بحران در گذشته اجرا می‌شود. نمونه هایی از بحران های تاریخی عبارتند از سقوط بازار سهام در اکتبر 1987، بحران آسیایی 1997 و ترکیدن حباب فناوری که در سال های 1999-2000 اتفاق افتاد.
2- تست استرس فرضی: یک تست استرس فرضی بر چگونگی عبور یک شرکت خاص از یک بحران خاص تمرکز دارد. به عنوان مثال، یک شرکت در کالیفرنیا ممکن است در برابر یک زلزله فرضی، تست استرس انجام دهد یا یک شرکت نفتی ممکن است در برابر وقوع جنگ در خاورمیانه این کار را انجام دهد.
در این روش، سناریوها علمی تر هستند. به این معنا که تنها یک یا چند متغیر آزمایشی به طور همزمان تنظیم می شوند. به عنوان مثال، آزمون استرس ممکن است شامل این باشد که شاخص داوجونز 10 درصد از ارزش خود را در یک هفته از دست بدهد.
3- تست استرس شبیه سازی شده: در تست استرس، شبیه‌سازی مونت کارلو یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌ها است. این نوع تست استرس را می توان برای مدل سازی احتمالات پیامدهای مختلف با توجه به متغیرهای خاص، مورد استفاده قرار داد. عواملی که در شبیه‌سازی مونت کارلو در نظر گرفته می‌شوند، اغلب شامل متغیرهای اقتصادی مختلف هستند.
همچنین موسسات می‌توانند برای انواع تست‌های استرس به ارائه‌دهندگان نرم‌افزار مدیریت ریسک، مراجعه کنند.
معایب تست استرس بانکی
تا اینجا با مزایای تست استرس در بانک ها و موسسات مالی آشنا شدیم. اما این کار مانند همه کارهای دیگر دارای معایبی نیز هست.
برای انجام تست های استرس، موسسات مالی باید چارچوب و فرآیندهایی را ایجاد کنند تا بتوانند آزمون های استرس را انجام دهد.
این تجدید ساختار، پیچیده است و اغلب با اشتباهات پر هزینه همراه است. برای مثال ممکن است سناریوی آزمایشی که طراحی شده شامل همه خطرات ممکن نباشد. این می تواند به دلیل داده های ناکافی یا ناتوانی طراح آزمون در ایجاد تست مربوطه باشد. در پایان، نتایج آزمون ممکن است منجر به ایجاد برنامه‌هایی برای رخدادهایی شود که احتمال وقوع آنها وجود ندارد. این ارائه نادرست می تواند باعث شود موسسات، خطرات احتمالی را نادیده بگیرند.
در نهایت، بانک هایی که نتایج نامطلوبی دارند ممکن است از پرداخت سود سهام به سهامداران خود منع شوند و همچنین ممکن است جریمه شوند.
