آزمون های بین المللی مالی CFA و FRM

همانطور که می دانید شما برای موفقیت در زمینه کاری تان نیاز به مدارک حرفه ای دارید. از جمله مهمترین مدارک حرفه ای مالی که در سطح بین المللی اعتبار زیادی دارند می توان موارد زیر را عنوان کرد که در ادامه به جزئیات آنها می پردازیم.

1- مدرک CFA

2- مدرک FRM

نیاز پایه ای شما برای هر دو مدرک فوق مهارت زبان انگلیسی است. اگر مهارت زبان شما کافی نیست وقت و سرمایه خود را هدر ندهید و ابتدا با آرامش توانایی های زبان خود را افزایش دهید تا اینکه بتوانید با یک برنامه ریزی بلند مدت تر به هدف خود دست بیابید. برای مثال مجموع صفحاتی که برای آزمون CFA می بایستی مطالعه کنید چیزی بیشتر از 3500 صفحه انگلیسی است. شما بایستی بتوانید در طی چند ماه علاوه بر انجام کارهای روزمره خود، حداقل یکبار کل مفاد آزمون را مطالعه و یکبار نیز آن را مرور کنید. بنابراین بهتر است که برای رسیدن به موفقیت ابتدا خود را آماده کنید. حال به مدرک CFA می پردازیم.

مدرک CFA

CFA مخفف عبارت Chartered Financial Analyst به معنی تحلیلگر مالی خبره است. موسسه CFA واقع در کشور آمریکا یک موسسه غیر انتفاعی است که این مدرک را طراحی کرده و مسئول برگزاری آزمون و سایر امورات مربوطه است. آزمون های CFA در سه سطح Level 2 ،Level 1  و 3 Level  طراحی و برگزار می گردد. هر کدام از این آزمون ها پیش نیاز برای آزمون سطح بعدی می باشد. تقریبا می توان مدرک CFA را محبوب ترین مدرک مالی بین المللی دانست.

حداقل های مورد نیاز برای شرکت در آزمون CFA چیست؟

متقاضی شرکت در آزمون می بایستی دارای پاسپورت معتبر و مدرک لیسانس باشد. مهم نیست که مدرک لیسانس شما در چه زمینه و چه رشته ای است. فقط دارا بودن مدرک کارشناسی جهت شرکت در آزمون کفایت می کند. همچنین اگر دانشجوی سال آخر کارشناسی هستید می توانید در آزمون سطح 1 شرکت کنید اما قبل از ثبت نام برای آزمون سطح 2 بایستی دوره کارشناسی خود را به اتمام رسانده باشید. همین طور افرادی که دارای ترکیبی از چهار سال سابقه کار تمام وقت و یا تحصیلات دانشگاهی هستند مجاز به ثبت نام می باشند.

آیا آزمون CFA بصورت تستی و چهار گزینه ای است؟

آزمون های CFA سطح 1 و سطح 2 تماما تستی هستند. فقط تعدادی از سوالات آزمون در سطح 3 بصورت تشریحی می باشد. البته بد نیست بدانید که آزمون ها تستی هستند اما چهار گزینه ای نیستند و تنها سه گزینه دارند. همچنین این آزمونها نمره منفی ندارند. بنابراین موسسه CFA شما را تشویق می کند تا تمام سوالات را پاسخ دهید.

جلسه آزمون چقدر طول می کشد؟

هر آزمون شش ساعت طول می کشد. یک جلسه سه ساعته صبح و یک جلسه سه ساعته بعد از ظهر باید سر جلسه باشید و به سوالات پاسخ دهید. با توجه به اینکه جلسه طولانی است و در دو مرحله صبح و عصر برگزار می گردد شما می بایستی برای ناهار خود فکری کرده باشید. یا از قبل آماده کرده و با خود به محل آزمون ببرید و یا اگر رستورانی در آن نزدیکی است هماهنگ کنید که آیا در روز امتحان شما، خدمات ارائه می هد یا خیر. چرا که اول زمان زیادی بین دو جلسه ندارید و همین طور تغذیه نامناسب و به طور کلی عدم راحتی شما در جلسه آزمون کل زحمات شما را به باد خواهد داد. برخی از مراکز آزمون امکانات پذیرایی دارند. اما معمولا اینگونه نیست. شما زمان ثبت نام مشخص می کنید که در کدام مرکز، آزمون خواهید داد. امکانات و شرایط هر مرکز آزمون نیز از قبل مشخص است.

تعداد سوالات آزمون چگونه است؟

در آزمون سطح یک CFA تعداد 240 سوال تستی وجود دارد که 120 تست آن در جلسه صبح و 120 تست در جلسه بعد از ظهر از داوطلبان آزمون گرفته می شود. بنابراین شما بطور میانگین 90 ثانیه برای پاسخ به هر سوال زمان دارید. در آزمون سطح دو 120 سوال وجود دارد. اما ساختار سوالات متفاوت از سوالات سطح یک است. شما ابتدا با یک متن همراه با نمودارها و صورتهای مالی مواجه می شوید که بطور میانگین یک صفحه و نیم را تشکیل می دهد. پس از آن تعدادی سوال تستی بر اساس آن اطلاعات به شما داده می شود که باید پاسخ داده شود. با توجه به 6 ساعته بودن آزمون برای هر سوال به طور میانگین 3 دقیقه فرصت دارید. در آزمون های سطح دو و سطح سه ممکن است برخی از مباحث که در جلسه صبح پاسخ داده می شوند در جلسه بعد از ظهر با آن مباحث مواجه نشوید اما در آزمون سطح یک کلیه مباحث در هر دو جلسه صبح و بعد از ظهر از داوطلبان آزمون گرفته می شود. در جلسه صبح آزمون سطح سه، سوالات تشریحی دارید که تعداد آن متغیر است. در جلسه بعد ازظهر می بایستی تعداد 60 سوال که ساختار آن مانند سوالات آزمون سطح دو است پاسخ داده شود.

زمان برگزاری آزمون CFA به چه صورت است؟

آزمون سطح یک سالی دو بار و آزمون های سطح دو و سه سالی یکبار برگزار می گردند. آزمون سطح یک یکبار در ماه دسامبر میلادی و یکبار در ماه ژوئن همراه با آزمونهای سطح 2 و سطح 3 برگزار می گردد.

آیا ایرانیان می توانند در آزمون CFA شرکت کنند؟

بله ایرانیان می توانند در آزمون ثبت نام کرده و در صورت قبولی مدرک آن را اخذ نمایند. اما نکته مهمی است که باید به آن توجه کنید. موسسه CFA ریسک ثبت نام و حضور در آزمون شهروندان چندین کشور از جمله ایران را به خود آنها واگذار می کند. موسسه CFA اعلام می کند که از نظر این موسسه، شرکت در جلسه آزمون برای ایرانیان مجاز است. اما اگر پس از ثبت نام متقاضی، قانونی وضع شود و ایرانیان را تحریم کند آن موسسه نیز تابع قوانین است و به ناچار از حضور متقاضی در آزمون جلوگیری خواهد کرد. در این شرایط هزینه ثبت نام عودت نخواهد شد. بنابراین ریسک و تصمیم گیری در رابطه با ثبت نام را به شما واگذار می کند. چرا که از زمان ثبت نام تا روز آزمون ماه ها طول می کشد. البته بد نیست بدانید که از سالیان گذشته تا کنون در ثبت نام و حضور در آزمون مشکلی برای ایرانیان وجود نداشته است. در نظر داشته باشید که هزینه آزمون از طرف یک شخص ایرانی نباید پرداخت شود.

مراکز آزمون CFA در چه کشورهایی وجود دارد؟

موسسه CFA در اغلب کشورهای جهان و شهرهای بزرگ امکانات برگزاری آزمون را فراهم کرده است. اما متاسفانه هنوز در کشورمان مرکزی برای برگزاری این آزمون وجود ندارد. بنابراین ایرانیان جهت شرکت در آزمون می بایستی کشور دیگری را انتخاب کنند که این مسئله هم هزینه و هم استرس آزمون را افزایش می دهد. در زمان ثبت نام لیست مراکز آزمون به شما اعلام می شود و شما انتخاب می کنید که قصد دارید در کدام مرکز امتحان دهید. گرچه بعد از انتخاب محل آزمون تا مدتها وقت دارید که در صورت صلاحدید محل آزمون خود را تغییر دهید اما سعی کنید همان بار اول محل مناسبی را انتخاب کرده و بیشتر تمرکز خود را صرف آزمون و مطالعه کنید. اغلب ایرانیان مراکز دبی در امارات متحده، استانبول در ترکیه و یا باکو در جمهوری آذربایجان را انتخاب می کنند.

زمان و هزینه ثبت نام آزمون CFA به چه صورت است؟

ثبت نام برای هر سطح آزمون در سه دوره زمانی مختلف تعریف شده است. هر چه به تاریخ آزمون نزدیکتر می شود هزینه ثبت نام نیز افزایش می یابد. زمانیکه برای اولین بار می خواهید برای آزمون سطح یک، ثبت نام کنید مبلغ 450 دلار آمریکا را باید علاوه بر هزینه آزمون پرداخت کنید. این مبلغ فقط یکبار از متقاضی اخذ می شود. هزینه ثبت نام آزمون سطح 1 که در ماه دسامبر برگزار می گردد طبق جدول زیر می باشد.

همچنین هزینه ثبت نام برای آزمون های سطوح 1، 2 و 3  که در ماه ژوئن برگزار می شود به شرح زیر است.

تقریبا 10 ماه قبل از تاریخ هر آزمون ثبت نام زود هنگام شروع می شود.

مفاد آزمون CFA شامل چه مباحثی است؟

مفاد آزمون شامل 10 مبحث می باشد. این مباحث عبارت اند از:

1- اخلاق و استانداردهای حرفه ای

2- روش های کمی (آمار)

3- اقتصاد

4- گزارشگری مالی و تحلیل

5- مالی شرکتی(مدیریت مالی)

6- سرمایه گذاری در سهام

7- درآمد ثابت

8- ابزار مشتقه

9- سرمایه گذاری های جایگزین

10- مدیریت پورتفوی و برنامه ریزی ثروت

همانگونه که مشاهده می کنید مفاد آزمون بسیار گسترده است اما هر کدام از آنها ضرایب متفاوتی در آزمون دارند. همچنین این ضرایب در هر سطح آزمون با هم فرق می کنند. برای مثال هر چه از آزمون سطح یک به آزمون سطح سه پیش می رویم ضریب مبحث اخلاق حرفه ای کاهش می یابد. در آزمون سطح سه، مباحث روش های کمی، گزارشگری مالی و تحلیل و همچنین مالی شرکتی وجود ندارد. ضرایب و محتوای مباحث ممکن است از دوره ای به دوره دیگر تغییرات جزئی داشته باشد.

چگونه می توانیم به منابع آزمون دسترسی داشته باشیم؟

زمانیکه در آزمون CFA ثبت نام می کنید منابع آن آزمون به صورت الکترونیکی در دسترس شما قرار می گیرد. این منابع تحت وب می باشد و تا پنج سال می توانید از منابع آن استفاده کنید. البته این منابع قابل پرینت هستند. اما اگر کتابها را بصورت فیزیکی بخواهید تحویل بگیرید می بایستی 150 دلار آمریکا بعلاوه هزینه ارسال را نیز علاوه بر هزینه آزمون بپردازید. موسسه CFA از شما می خواهد که قبل از سفارش کتاب فیزیکی نسبت به محدودیت های پستی در کشورتان آگاهی کسب کنید.

نمره قبولی در آزمون CFA چگونه است؟

از آنجا که موسسه CFA بسیار دقیق عمل کرده و نهایت تلاش خود را می کند تا عدالت رعایت شود نمره قبولی ثابتی برای آزمون هر سطح مشخص نکرده است. بلکه با توجه به فرمول خاصی در محیط آماری نمره قبولی را مشخص می کند. برای مثال اگر میانگین نمرات شرکت کنندگان بسیار پایین باشد به معنی مشکل بودن آزمون آن دوره بوده و نمره قبولی به همان میزان کاهش می یابد. توجه داشته باشید که جواب ها سه گزینه ای است و نمره منفی وجود ندارد. بنابراین نمره قبولی بسیار بالاست و شما باید حداقل 60 یا 70 درصد سوالات هر بخش را پاسخ صحیح بدهید. فراموش نکنید که اگر یکی از مواد امتحانی را صفر درصد پاسخ داده باشید با وجود بالا بودن درصد پاسخگویی در سایر مواد امتحانی، احتمال قبولی شما بسیار پایین می باشد. موسسه CFA هیچگاه فرمول دقیق محاسبه نمره را اعلام نکرده است تا شرکت کنندگان به جای تمرکز بر نمره قبولی به بالا بردن سطح دانش خود تمرکز داشته باشند و سوء استفاده ای صورت نگیرد. بد نیست بدانید که سالیانه بیش از 40 درصد از شرکت کنندگان در آزمون سطح یک قبول می شوند و هر چه سطح آزمون بالاتر می رود درصد قبولی معمولا بیشتر می شود بطوریکه درصد قبولی در سطح سه بالای 55 درصد می رسد.

چه زمانی نتیجه آزمون CFA  مشخص می شود؟

جواب آزمون های سطح 1 و سطح 2 حداکثر تا 60 روز پس از آزمون برای شما ایمیل می شود. نتیجه آزمون سطح 3 با توجه به اینکه دارای تعدادی سوال تشریحی است ممکن است تا 90 روز به طول بیانجامد. نتیجه آزمون شامل یک جمله کوتاه منبی بر قبولی یا عدم قبولی شما بعلاوه چندین نمودار است که وضعیت پاسخگویی شما را با تمام شرکت کنندگان مقایسه کرده است. جواب آزمون شامل ریز درصدهای پاسخگویی شما در هر مبحث نمی باشد. اما به شما کمک می کند تا نقاط ضعف و قوت خود را بیابید.

چه ماشین حساب هایی در آزمون CFA مجاز است؟

فقط دو مدل ماشین حساب تخصصی مالی است که در جلسه آزمون قابل استفاده است. این مدل ها عبارت اند از:

1- ماشین حساب Texas Instruments BA II Plus و مدل حرفه ای آن شامل  BA II Plus Professional

2- ماشین حساب Hewlett Packard 12C و مدل های دیگر آن شامل  HP 12C Platinum، 12C Platinum 25th anniversary edition، 12C 30th anniversary edition و HP 12C Prestige

این بسیار حائز اهمیت است که شما با ماشین حسابتان راحت باشید. پس سعی کنید پس از ثبت نام در آزمون ماشین حساب خود را تهیه کرده و با کارکرد آن آشنا شوید. چرا که ماشین حسابها امکاناتی دارند که بسادگی می توانید برخی مسائل پیچیده مالی را حل کنید و در نتیجه زمان خود را در جلسه آزمون بهتر مدیریت کنید. فراموش نکنید که قبل از ورود به جلسه آزمون، حافظه ماشین حساب خود را پاک کنید. در غیر اینصورت ممکن است بعنوان تقلب از آزمون محروم گردید.

نوشت افزار مجاز آزمون CFA چیست؟

شما باید برای جواب دادن به سوالات تستی از مداد HP و یا NO.2 استفاده کنید. همچنین برای سوالات تشریحی علاوه بر مدادهای ذکر شده می توانید از خودکارهای آبی یا مشکی نیز استفاده کنید.

نحوه تمدید مدرک CFA چگونه است؟

مدرک CFA نیاز به تمدید ندارد و منقضی نمی شود. اما مادامیکه دارنده این مدرک هستید باید اخلاق حرفه ای را رعایت کنید. در غیر اینصورت متناسب با انحراف از اخلاق های حرفه ای تنبیه خواهید شد. بنابراین در شرایطی که انحراف از اخلاق های حرفه ای شدید باشد ممکن است مدرک شما تعلیق یا باطل شود.

دارندگان مدرک CFA در چه سمت هایی مشغول به کارند؟

دارندگان این مدرک حرفه ای معمولا در موقعیت های شغلی زیر فعالیت می کنند.

1- مدیر روابط مشتریان

2- مدیر ریسک

3- مشاور شرکت ها

4- مشاور سرمایه گذاران

5- تحلیلگر مالی شرکتها

6- مدیر اجرایی رده بالا

7- محقق تحلیلگر

8- مدیر پرتفوی

اگر شما هم می خواهید در بازارهای مالی بین المللی فعالیت کنید می توانید از طریق سایت رسمی موسسه CFA (cfainstitute.org) اقدام به ثبت نام در آزمون های CFA نمایید.

مدرک FRM

FRM مخفف عبارت Financial Risk Management به معنی مدیریت ریسک مالی می باشد. موسسه صادر کننده این مدرک Global Association of Risk Professionals می باشد که مرکز اصلی آن واقع در کشور آمریکا است. این یک مدرک معتبر در سطح بین المللی است و داشتن آن بیشتر برای افرادی که در موسسات مالی مانند بانک ها و شرکت های بیمه فعالیت می کنند توصیه می شود. این مدرک دارای دو آزمون بخش اول (FRM Part1) و بخش دوم (FRM Part2) می باشد. برای دریافت این مدرک لازم است علاوه بر اینکه در دو آزمون FRM بخش اول و FRM بخش دوم نمره قبولی کسب کنید می بایستی دارای دو سال سابقه کار تمام وقت در زمینه مدیریت ریسک باشید. همچنین داوطلب باید حداکثر تا چهار سال پس از قبولی در آزمون FRM بخش اول، در آزمون FRM بخش دوم شرکت کرده و نمره قبولی کسب کند. سابقه حرفه ای داوطلب نباید بیش از 10 سال قبل تر از قبولی در آزمون بخش دوم باشد. شما می توانید بدون داشتن سابقه کار در آزمون ثبت نام کنید اما نهایتا تا پنج سال پس از قبولی در آزمون بخش دوم باید سابقه کار خود را ارائه دهید. در غیر اینصورت قبولی شما در هر دو آزمون باطل شده و باید از اول آزمون ها را ثبت نام کنید.

حداقل های مورد نیاز برای شرکت در آزمون FRM چیست؟

هیچ محدودیتی برای ثبت نام و شرکت در آزمون وجود ندارد. اما همانگونه که قبلا نیز اشاره شد جهت دریافت مدرک نیاز است پس از قبولی در آزمون سابقه کار خود را ارائه دهید.

آزمون FRM شامل چه سرفصل هایی است؟

در آزمون بخش اول، مباحث شامل موارد زیر می باشد:

1-پایه های مفاهیم مدیریت ریسک   2-تحلیل آماری   3-بازارهای مالی و ابزارهای آن   4-مدل های ریسک و ارزشیابی

آزمون بخش دوم نیز شامل مباحث زیر است:

1- مدیریت و اندازه گیری ریسک بازار        2- مدیریت و اندازه گیری ریسک اعتباری

3- مدیریت ریسک یکپارچه و عملیاتی      4- مدیریت سرمایه گذاری و مدیریت ریسک

5- موضوعات جاری بازارهای مالی

زمان برگزاری آزمون FRM به چه صورت است؟

آزمونها شامل آزمون بخش اول و آزمون بخش دوم هر دو، سالی دو بار برگزار می گردد. این آزمونها هر ساله در سومین یکشنبه ماه می میلادی و سومین یکشنبه ماه نوامبر برگزار می گردد.

فرمت و تعداد سوالات آزمون FRM به چه صورت است؟

هر دو آزمونهای بخش اول و بخش دوم بصورت یک جلسه ای برگزار می گردند. آزمون بخش اول در جلسه صبح و بخش دوم در جلسه عصر روز آزمون برگزار می گردد. آزمون بخش اول دارای 100 سوال و آزمون بخش دوم دارای 80 سوال تستی می باشد. همچنین سوالات بدون ضریب می باشند. در نظر داشته باشید آزمون بدون نمره منفی است.

جلسه آزمون FRM چقدر طول می کشد؟

شما در هر کدام از آزمون های بخش اول و بخش دوم، زمان چهار ساعته ای برای پاسخگویی دارید. همچنین می توانید هر دو آزمون را در یک روز امتحان دهید.

مراکز آزمون FRM در چه کشورهایی وجود دارد؟

این آزمون در اکثر کشورها برگزار می گردد. شما در زمان ثبت نام مرکز آزمون خود را مشخص می کنید. از آنجا که مرکزی برای این آزمون در کشورمان وجود ندارد نیاز است که یکی از کشورهای همسایه را جهت شرکت در آزمون مشخص کنید.

زمان و هزینه ثبت نام به چه صورت است؟

یک هزینه اولیه برابر با 450 دلار آمریکا تنها یک بار علاوه بر هزینه ثبت نام از متقاضی اخذ می شود. هزینه ثبت نام برای آزمون ها بسته به این که چه زمان اقدام به ثبت نام می کنید به شرح جدول زیر می باشد.

توجه داشته باشید که هزینه ثبت نام نباید از طرف یک شخص یا شرکت ایرانی واریز شود.

چگونه به منابع آزمون دسترسی داشته باشیم؟

دریافت منابع آزمون از موسسه Global Association of Risk Professionals اختیاری است. اما در صورت تمایل می بایستی هزینه مازاد پرداخت کنید.

نمره قبولی برای آزمون FRM به چه صورت است؟

چگونگی محاسبه میزان نمره قبولی اعلام نشده است و توسط کمیته ای تحت عنوان کمیته FRM تعیین می شود.

چقدر طول می کشد تا نتیجه آزمون FRM مشخص شود؟

تقریبا 45 روز پس از آزمون، نتیجه آن برای شما ایمیل می گردد. نتیجه آزمون شامل جزئیات درصدهای پاسخگویی در مباحث آزمون نمی باشد و تنها بصورت مقایسه با عملکرد همه شرکت کنندگان در آزمون است.

کدام ماشین حسابها و نوشت افزار در آزمون FRM مجاز می باشد؟

نوشت افزار مناسب در محل آزمون ارائه  می شود و نیازی به همراه داشتن آن نیست.

سه مدل ماشین حساب تخصصی مالی در جلسه آزمون قابل استفاده است. این مدل ها عبارت اند از:

1- ماشین حساب Texas Instruments BA II Plus و مدل حرفه ای آن شامل  BA II Plus Professional

2- ماشین حساب Hewlett Packard 12C و مدل های دیگر آن شامل  HP 12C Platinum، 12C Platinum 25th anniversary edition، 12C 30th anniversary edition و HP 12C Prestige

3- همچنین ماشین حساب های Hewlett Packard 10B II، Hewlett Packard 10BII+ و Hewlett Packard 20B

آیا مدرک FRM نیاز به تمدید دارد؟

خیر. پس از دریافت این مدرک هیچگاه نیازی به تمدید پیدا نخواهید کرد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام در آزمون FRM به وبسایت رسمی  www.garp.org مراجعه کنید.