ارز دیجیتال

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال(Crypto Currency) یک ابزار مبادله است که بر پایه شبکه اینترنت بنا شده است و شکل فیزیکی ندارد. این نوع ارز از تکنولوژی بلاکچین(Blockchain) جهت عدم تمرکز و تغییرناپذیری اطلاعات استفاده می کند. با توجه با ویژگی های ذکر شده هیچکس و یا هیچ نهاد یا دولتی نمی تواند این نوع از ارز را کنترل کند و شاید بتوان این وجه تمایز را مهمترین فرق بین ارزهای رایج که توسط دولت ها منتشر می شود و ارز دیجیتال دانست. از خاصیت های دیگر ارزهای دیجیتال این است که می تواند با کمترین هزینه و بدون واسطه بین دو شخص رد و بدل شود.

اما نقطه شروع ارز دیجیتال کجاست؟

تعداد ارزهای دیجیتال بسیارند. اولین و مهمترین ارز دیجیتال بیت کوین(Bitcoin) است. بیت کوین را می توان به دلار تشبیه کرد که بین ارزهای رایج یک ارز اصلی است. مخترع ناشناس بیت کوین آقای ساتوشی ناکاموتو هیچگاه قصد اخترع این ارز را نداشت. در واقع ارز دیجیتال یک محصول فرعی از پول الکترونیک است. ناکاموتو در حال تلاش برای ارتقاء سیستم انتقال پول الکترونیک در اوایل سال 2009 میلادی به بیت کوین دست یافت. پول های الکترونیک به پشتوانه ارزهای رایج و فیزیکی ایجاد می شوند. اما نگهداشت و انتقال آنها از طریق شبکه اینترنت انجام می گیرد. برای نمونه می توان شبکه انتقال پول وب مانی(WebMoney) را مثال زد. این شبکه ارتباطی، یک بانک اینترنتی است که پول الکترونیکی در آن نگهداری و انتقال داده می شود. درحالت معمول زمانیکه انتقال پول انجام می شود به علت وجود نهاد واسط، پول دو بار انتقال می یابد. جهت حل این مسئله، ارزهای دیجیتال بعنوان قسمتی از راه حل توسط ساتوشی ناکاموتو کشف شده اند.

چگونه ارز دیجیتال ایجاد و تراکنش تایید می شود؟

هر ارز دیجیتال، بانک اطلاعاتی و مکانیزم خاص خود را دارد. یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین مجموعه ای از عنصرهای یکسان است که در آن هر عنصر تاریخچه تمامی تراکنش ها و ترازها را با سایر عنصرها دارد. یک تراکنش چیزی جز انتقال یک فایل نیست. انتقال دهنده فایل مانند یک امضای منحصر به فرد، تراکنش را تایید کرده است. یک تراکنش پس از امضاء یا همان تایید، در کل فضای شبکه پخش می شود. بنابراین یک تراکنش بلافاصله در شبکه شناسایی می شود و مدت زمان کوتاهی طول می کشد تا تایید شود. تایید، یک مفهوم کلیدی در ارزهای دیجیتال است. شاید بتوان گفت که ارز دیجیتال تماما مربوط به همین اصطلاح تایید است. تا زماینکه یک تراکنش تایید نشده است واقعی تلقی نمی شود و ممکن است جعلی باشد. اما پس از تایید، این تراکنش نمی تواند جعلی باشد و یا بازگشت بخورد. چرا که یک عمل انجام شده و خاتمه یافته است. بنابراین، این تراکنش بعنوان بخشی از تاریخچه تراکنش ها برای همیشه بدون تغییر ضبط خواهد شد. به محیطی که در آن پروسه های ذکر شده با ویژگی های خاص خود اتفاق می افتد در اصطلاح بلاکچین گفته می شود.

در شبکه ارز دیجیتال تنها ماینرها یا همان استخراج کنندگان ارز دیجیتال می توانند تراکنش ها را تایید کنند. آنها تراکنش ها را ایجاد، تایید و در شبکه پخش می کنند. پس از اینکه یک تراکنش توسط یک ماینر تایید شد هر جزء دیگر، این تراکنش را به بانک اطلاعاتی خود اضافه می کند. بدین ترتیب آن تراکنش نیز قسمتی از بلاکچین شده است. ماینرها نیز پاداش کار خود را دریافت می کنند. پاداش آنها توکن های ارز دیجیتال مانند بیت کوین است.

استخراج ارز دیجیتال چیست؟

بطور کلی هر شخصی می تواند یک ماینر یا استخراج کننده ارز باشد. از آنجا که در یک شبکه غیرمتمرکز نهاد تصمیم گیرنده ای وجود ندارد تا وظیفه ماینینگ یا همان استخراج ارز را به افراد خاصی محول کند، یک ارز دیجیتال نیاز به مکانیزمی دارد که یک شخص ثالث نتواند سیستم آن را دستکاری کند. فرض کنید شخصی هزاران عنصر را تولید و تراکنش های جعلی را در شبکه منتشر کند. مطمئنا در این شرایط، سیستم از هم خواهد پاشید. جهت عدم وقوع چنین اتفاقی ناکاموتو قوانینی ایجاد کرده که ماینرها را وادار می کند جهت استخراج ارز از تجهیزات کامپیوتری بهره بگیرند. در واقع ماینرها با این کار یک هاش(Hash) می یابند که بلاک(Block) جدید را به بلاک ماقبل آن متصل می کند. یک هاش یک محصول از تابع رمزنگاری شده است که توسط ماینرها کشف می شود. این هاش قسمتی از پازل رمزنگاری شده است که ماینرها برای حل آن پازل با هم رقابت می کنند. یک ماینر پس از پیدا کردن این راه حل می تواند یک بلاک ایجاد کرده و به بلاکچین اضافه کند.

پس از این مرحله ماینر جهت پاداش کار خود این حق را پیدا می کند که در اصطلاح یک تراکنش داشته باشد. این کار به او تعداد مشخصی بیت کوین می دهد. این تنها راه برای استخراج یا خلق بیت کوین است. در یک دوره زمانی مشخص تنها تعداد مشخصی توکن ارز دیجیتال می تواند تولید شود. هر چه پیش میرویم استخراج ارزهای دیجیتال مشکل تر می شود و ماینرها برای این کار تجهیزات کامپیوتری بیشتری نیاز پیدا می کنند.

ویژگی های ارزهای دیجیتال چیست؟

ویژگی های فنی ارز دیجیتال شامل موارد زیر است:

یک ارز دیجیتال یک ارز رمزنگاری شده است و توسط هیچ شخص یا نهاد خاصی مانند یک بانک محافظت نمی شود. بلکه داده هایی هستند که در یک بانک اطلاعاتی غیرمتمرکز توسط یک الگوریتم ریاضی حفظ و نگهداری می شوند. می توان گفت احتمال اینکه یک آدرس بیت کوین برملا شود کمتر از احتمال برخورد یک شهاب سنگ دقیقا به خانه شماست.

از ویژگی دیگر ارز دیجیتال غیر قابل بازگشت بودن آن است. یک تراکنش پس از تایید نمی تواند بازگشت داده شود. نه توسط شما، نه توسط ماینری که آن تراکنش را ایجاد کرده و نه توسط ناکاموتو که پایه ارزهای دیجیتال را بنا کرده است. اگر شما مبلغی را ارسال کردید دیگر ارسال شده است و قابل بازگشت نخواهد بود. بنابراین اگر یک هکر مبلغی را از سیستم کامپیوتری شما دزدید و یا اگر مبلغی را به یک کلاهبردار ارسال کردید، دیگر هیچکس نمی تواند به شما کمک کند.

در ارز دیجیتال هیچ تراکنش یا حسابی به هویت های دنیای واقعی وابسته و متصل نیستند. هر حساب یک آدرس دارد. برای مثال فرض کنید تعدادی بیت کوین به آدرس شما ارسال و توسط آدرس شما دریافت شده است. این آدرس شامل تعداد زیادی کاراکتر است. گرچه معمولا امکان آنالیز جریان تراکنش وجود دارد اما لزوما نمی توان آن آدرس را به هویت یک کاربر در دنیای واقعی مربوط دانست.

تراکنش ها تقریبا به سرعت در شبکه منتشر شده و در عرض چند دقیقه تایید می شوند. گر چه این تراکنش ها در شبکه جهانی کامپیوترها اتفاق می افتند، اما هیچ وابستگی به مکان و فضای فیزیکی ندارند. در واقع تفاوتی نمی کند که برای مثال یک بیت کوین را به همسایه تان ارسال می کنید یا به شخص دیگری در گوشه دیگر دنیا.

همچنین شما برای استفاده از بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگر نیازی به کسب اجازه از هیچکس ندارید. این کار تنها با دانلود یک نرم افزار که بصورت رایگان در دسترس است انجام می پذیرد. پس از نصب نرم افزار، شما می توانید ارز دیجیتال را دریافت یا ارسال کنید بدون اینکه کسی بتواند جلو اینکار شما را بگیرد.

ویژگی های پولی ارز دیجیتال شامل موارد زیر می باشد:

عرضه ارزهای دیجیتال مانند ارزهای رایج نمی توانند توسط دولتها بصورت دلخواه چاپ یا تولید شوند. اغلب ارزهای دیجیتال دارای توکن های محدود هستند. برای مثال هر چه زمان می گذرد عرضه بیت کوین کاهش می یابد. تخمین زده می شود که آخرین بیت کوین ها در سال 2140 استخراج شوند. تمامی ارزهای دیجیتال  توکن های خود را توسط برنامه زمانبندی که در کد مربوط به آنهاست کنترل می کنند. این کنترل به معنی قابل پیش بینی بودن میزان عرضه توکن نیست.

همچنین درصد زیادی از پول های رایج در بانک ها بر پایه بدهی ایجاد می شوند. در حالیکه در سیستم ارزهای دیجیتال بدهی وجود ندارد و همه پول ها نقد هستند. بنابراین بانک های مرکزی و دولت ها نمی توانند هیچ گونه کنترل و سیاست پولی بر روی ارزهای دیجیتال داشته باشند.

محبوب ترین ارزهای دیجیتال کدامند؟

با گذر زمان، ارزهای دیجیتال، بیشتر به عنوان یک ابزار پرداخت مورد استفاده قرار می گیرند. اما از سوی دیگر این نوع ارز مانند طلای دیجیتالی، محملی برای سفته بازی و سرمایه گذاری شده است که این امر موجب کمرنگ شدن آن بعنوان ابزار پرداخت و مبادله می شود. همچنین این مسئله موجب شده تا حجم روزانه مبادلات ارزهای دیجیتال از حجم روزانه مبادلات بازار بورس اروپا بیشتر شود. بدین ترتیب قیمت این ارزها نوسانات شدیدی را تجربه می کنند. پس اگر قیمت یک ارز دیجیتال در یک روز 10 درصد یا حتی 100 افزایش یافت و روز بعد دوباره به همان میزان کاهش یافت تعجب نکنید. در زیر درباره برخی از ارزها که محبوبت بیشتری دارند می پردازیم.

بیت کوین(Bitcoin)

اولین و معروف ترین ارز دیجیتال بیت کوین است. این ارز بعنوان یک ابزار پرداخت در سطح جهانی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این ارز مورد استفاده کلاهبرداران فضای مجازی است. در زمان نگارش این مقاله، ارزش هر بیت کوین پس از گذشت 10 سال از صفر به حدود  10،000 دلار رسیده و ارزش کل بازار آن در حدود 180 میلیارد دلار است.

اتریوم(Ethereum)

ارز اتریوم از نظر محبوبیت و ارزش دلاری دومین ارز بازار است. بلاکچین اتریوم نه تنها تراکنش ها را پردازش می کند بلکه این توانایی را دارد که قراردادهای مختلف را بصورت اتومات اجرا کند. این انعطاف پذیری، اتریوم را تبدیل به یک ابزار کامل برای نرم افزارهای مبتنی بر بلاکچین کرده است. اما پس از هک شدن قرارداد هوشمند اتریوم بنام DAO، تلاش توسعه دهندگان منجر به ظهور اتریوم کلاسیک(Ethereum Classic) شد. همچنین اتریوم یک هاست برای دیگر توکن ها مانند Digix و Augur می باشد. در واقع اتریوم بیشتر شبیه به خانواده ای شامل چندین ارز مختلف است.

ریپل (Ripple)

درحالیکه ریپل یک ارز دیجیتال با نماد XRP است، بیشتر شبیه به یک شبکه بر پایه بدهی مانند بانک است تا یک ارز دیجیتال. ارز XRP بعنوان یک ابزار جهت حفظ ارزش و مبادله نیست بلکه یک توکن برای محافظت شبکه در مقابل اسپم(Spam) است. ریپل مانند بیت کوین و اتریوم استخراج نمی شود. چرا که همه توکن ها از قبل استخراج شده و حاضر هستند. این ارز ارزش زیادی در بخش مالی پیدا کرده بگونه ای که بانک های زیادی به شبکه ریپل پیوسته اند.

لایت کوین (Litecoin)

لایت کوین یکی از اولین ارزهای دیجیتال پس از بیت کوین بود. بطوریکه لقب طلای دیجیتال را به بیت کوین و نقره دیجیتال را به لایت کوین داده بودند. لایت کوین با پردازش سریع تر از بیت کوین همراه با تعداد وسیعی توکن و الگوریتم جدید ماینینگ، ظهور کرد. این ارز موجب تسهیل در ظهور ارزهای دیگر شد که بر پایه کدهای لایت کوین بنا شدند. ارزهایی مانند Dogecoin و Feathercoin از این دسته اند.

گر چه لایت کوین جایگاه دوم خود را در بین ارزهای دیجیتال از دست داد، اما هنوز معاملات زیادی روی این ارز انجام می شود و می تواند یک ارز پشتوانه در صورت کاهش ارزش بیت کوین باشد.

مونرو (Monero)

مونرو یک مثال برجسته از الگوریتم کریپتونایت (CryptoNight) است. این نوع الگوریم ایجاد شد تا کاستی های بیت کوین در خصوص محرمانه بودن اطلاعات را پوشش دهد. زمانیکه از بیت کوین استفاده می شود تراکنش ها در بلاکچین ثبت شده و قابل پیگیری می باشند. اما الگوریتم کریپتونایت این رد پا را از بین می برد.

علاوه بر ارزهای عنوان شده تعداد بسیاری ارزهای دیجیتال از خانواده ها و دسته های مختلف وجود دارند. بسیاری از آنها صرفا جهت جذب سرمایه از سرمایه گذاران ایجاد می شوند در حالیکه تعدادی نیز در تلاش اند تا تکنولوژی ارز دیجیتال را گسترش دهند. بازار ارز دیجیتال بسیار پر فراز و نشیب است. بگونه ای که هر روز یک ارز جدید وارد بازار می شود و یک ارز بطور کلی از بازار خارج شده و از بین می رود. اکثر ارزهای جدید با یک داستان بزرگ ظهور می کنند ولی تنها تعداد کمی از آنها در ماه های اول دوام می آورند. بسیاری دیگر نیز توسط سفته بازان بازار بصورت حبابی رشد می کنند و سپس حباب می ترکد. با وجود اینکه ارزهای نوظهور بسیار وسوسه انگیز هستند اما باید در سرمایه گذاری هایمان مراقب این نوع ارزهای دیجیتال باشیم.

حال که با کلیاتی از ارزهای دیجیتال آشنا شدیم، این سوال پیش می آید که برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال از کجا باید شروع کنیم؟

1-اولین قدم ایجاد یک کیف پول ارز دیجیتال است. (انواع کیف پول های ارز دیجیتال)

2-پس از اینکه کیف پول مناسب خود را انتخاب کردید، می توانید از طریق یکی از صرافی های ایرانی ارز دیجیتال، ارز مورد نظرتان با تومان معاوضه کنید. (چگونه ارز دیجیتال و تومان را با هم معاوضه کنیم؟)