شرح مختصر داستان انرون (Enron)
در سال 2001، ورشکستگی غول انرژی انرون، موجی از شوک را در دنیای تجارت ایجاد کرد. زیرا این شرکت یکی از موفقترین و مبتکرترین شرکتها در صنعت انرژی بود. رسوایی انرون منجر به از دست دادن میلیاردها دلار برای سرمایه گذاران، ورشکستگی شرکت و پایان بسیاری از مشاغل و شهرت شد. رسوایی انرون اغلب به عنوان یکی از مهم ترین رسوایی های شرکتی در تاریخ ذکر می شود. و پیامدهای گسترده ای برای صنعت انرژی، حرفه حسابداری و مقررات حاکمیت شرکتی داشت.
در این پست، نگاهی دقیقتر به ظهور و سقوط انرون، شیوههای حسابداری که منجر به رسوایی شد، و عواقب رسوایی خواهیم کرد.
ما همچنین درس هایی را که می توانیم از رسوایی انرون بیاموزیم و اینکه چگونه شرکت ها و سرمایه گذاران می توانند از بلایای مشابه در آینده جلوگیری کنند، اشاره خواهیم کرد.
ظهور انرون
انرون در سال 1985 با ادغام دو شرکت گاز طبیعی هیوستون و اینترنورث تاسیس شد. رشد سریع و نوآوری سال های اول، این شرکت را مورد توجه قرار داد.
انرون یکی از اولین شرکتهایی بود که در بازار انرژی از مقرراتزدایی که در ایالات متحده انجام شده بود، استفاده کرد و به سرعت به یک بازیگر اصلی در صنعت گاز طبیعی تبدیل شد.
با این حال، جاه طلبی های انرون فراتر از بخش انرژی بود. بنیانگذار این شرکت، کنت لی، چشم اندازی از ایجاد یک «اقتصاد جدید» بر اساس تجارت و فروش انرژی و سایر کالاها داشت. انرون برای دستیابی به این هدف، در طیف وسیعی از صنایع، از جمله تجارت برق، آب، پهنای باند، سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر و پروژه های خارج از کشور، شروع به فعالیت کرد.
جامعه تجارت متوجه رشد و نوآوری انرون شد. مجله فورچون برای شش سال متوالی این شرکت را «نوآورترین شرکت آمریکا» نامید و قیمت سهام آن افزایش یافت.
در اواخر دهه 1990، انرون یکی از بزرگترین و موفقترین شرکتهای جهان بود که ارزش بازار آن به بیش از 60 میلیارد دلار رسید.
تقلب حسابداری در انرون
با وجود موفقیت ظاهری، انرون راز کثیفی را پنهان می کرد. این شرکت از انواع ترفندهای حسابداری برای افزایش سود و پنهان کردن بدهی ها استفاده کرد. یکی از تاکتیکهای کلیدی مورد استفاده انرون، ایجاد شرکت های واسط یا همان SPV ها بود.
در واقع، شرکت های واسط، شرکت های کاغذی بودند که انرون برای انتقال دارایی ها و بدهی ها از ترازنامه خود به آنها استفاده می کرد. با انجام این کار، انرون توانست وضعیت مالی واقعی شرکت را از سرمایه گذاران و قانون گذاران پنهان کند.
یکی دیگر از تکنیک های حسابداری مورد استفاده انرون، حسابداری به ارزش روز بود. این به شرکت اجازه داد تا در قراردادهای بلندمدت، قبل از اینکه پروژه تکمیل شود سود را شناسایی و ثبت کند.
این کار باعث افزایش مصنوعی سود انرون شد و باعث شد که شرکت از نظر مالی سالمتر از آنچه که بود به نظر برسد. کلاهبرداری حسابداری انرون توسط شرکت حسابداری آن یعنی آرتور اندرسن، شروع شد.
این شرکت حسابداری با وجود اطلاع از شیوه های حسابداری مشکوک در شرکت انرون، صورت های مالی انرون را امضا کرد. در سال 2002، آرتور اندرسن به دلیل ممانعت از اجرای عدالت از طریق تخریب اسناد مربوط به حسابرسی انرون، مجرم شناخته شد.
عواقب رسوایی و ورشکستگی انرون
ورشکستگی انرون عواقب مخربی برای کارمندان و سهامداران شرکت داشت. زمانی که این رسوایی برملا شد، قیمت سهام انرون به شدت کاهش یافت و شرکت مجبور به اعلام ورشکستگی شد. بسیاری از کارمندان انرون که سرمایه گذاری زیادی در سهام این شرکت کرده بودند، پس اندازهای خود را از دست دادند.
عواقب قانونی برای انرون و مدیران آن شدید بود. این قانون چندین مدیر ارشد را به کلاهبرداری و معاملات درون سازمانی متهم کرد. این شامل کنت لی و مدیر عامل شرکت، جفری اسکیلینگ می شود.
کنت لی (بنیان گذار) در تمام اتهامات مجرم شناخته شد. اما قبل از اینکه محکوم شود، درگذشت. اسکیلینگ (مدیر عامل) به 24 سال زندان محکوم شد. اما مدتی بعد، حکم او به 14 سال کاهش یافت. سایر مدیران انرون، مانند اندرو فاستو، مدیر مالی، نیز با اتهاماتی روبرو شدند و دوران زندان را سپری کردند.
علاوه بر عواقب قانونی، رسوایی انرون تأثیر قابل توجهی بر صنعت انرژی و دنیای تجارت داشت. سقوط انرون که یکی از بزرگترین و معتبرترین شرکتها در این صنعت بود، اعتماد سرمایهگذاران را متزلزل کرد و منجر به افت بازار سهام شد.
این رسوایی همچنین سؤالاتی را در مورد یکپارچگی حرفه حسابداری و مقررات حاکمیت شرکتی ایجاد کرد.
پس از ورشکستگی انرون
پس از رسوایی و ورشکستگی انرون، درخواست هایی برای اصلاحات مطرح شد تا از تخلفات مشابه شرکتی در آینده جلوگیری شود.
بدین ترتیب در سال 2002 اصلاحاتی در قانون به امضا رسید. این قانون، الزامات جدیدی را برای حاکمیت شرکتی و گزارشگری مالی ایجاد کرد. از جمله ایجاد کمیته حسابرسی مستقل، الزام مدیران عامل و مدیران ارشد مالی برای تأیید صحت صورتهای مالی شرکت خود و افزایش مجازات برای تقلب شرکتی از الزامات قانون جدید بود.
رسوایی انرون همچنین تأثیری ماندگار بر صنعت انرژی داشت. فروپاشی شرکت منجر به کاهش در تجارت انرژی شد و تمایل به روش های سنتیتر تولید انرژی، بیشتر شد.
این رسوایی همچنین خطرات سرمایه گذاری در ابزارهای مالی پیچیده و غیرشفاف را برجسته کرد که منجر به افزایش نظارت بر چنین سرمایه گذاری هایی شد.
رسوایی انرون و جامعه آن زمان
رسوایی انرون تنها رسوایی شرکتی در زمان خود نبود که کلاهبرداری از طریق حسابداری می شد. از دیگر رسوایی های قابل توجه شرکتی در اوایل قرن بیست و یکم می توان به رسوایی سرمایه گذاری مدوف (Madoff) و رسوایی حساب های جعلی ولز فارگو (Wells Fargo) اشاره کرد.
مانند انرون، هر دوی این رسوایی ها شامل استفاده از روش های تقلبی برای فریب سرمایه گذاران و افزایش سود بود.
با این حال، رسوایی انرون در مقیاس و دامنه تقلب، منحصر به فرد بود. علاوه بر تأثیری که بر صنعت انرژی و اقتصاد کلان داشت، شایان ذکر است که رسوایی انرون در یک زمینه فرهنگی و اقتصادی خاص اتفاق افتاد.
دهه 1990 و اوایل دهه 2000 زمان رونق اقتصادی و تمرکز بر سود کوتاه مدت و ارزش سهامداران بود. این جو فرهنگی و اقتصادی ممکن است به اقدامات مدیران انرون و تمایل سرمایه گذاران و تحلیلگران برای نادیده گرفتن خطرات احتمالی کمک کرده باشد.
درس هایی که می توانیم از ورشکستگی انرون بگیریم
حال، چه چیزی می توانیم از رسوایی و ورشکستگی انرون بیاموزیم؟ یکی از بارزترین درس ها اهمیت شفافیت و پاسخگویی شرکتی است.
رسوایی شرکت انرون، خطرات پنهان کردن اطلاعات مالی و استفاده از روش های حسابداری مشکوک برای فریب سرمایه گذاران را نشان می دهد.
شرکت ها و مدیران آنها باید در مورد سلامت مالی خود صادق باشند. علاوه بر این، آنها باید در قبال هرگونه فعالیت متقلبانه پاسخگو باشند.
درس دیگری از ورشکستگی انرون، اهمیت حفاظت از ارزش سهامداران است. مدیران انرون با کلاهبرداری و معاملات داخلی، خود را با ضرر زدن به سهامداران، ثروتمند کرده اند.
شرکت ها باید در راستای منافع سهامداران خود عمل کنند و ارزش بلندمدت را بر سود کوتاه مدت اولویت دهند.
سرانجام، رسوایی انرون نیاز به مقررات و نظارت قوی بر دنیای تجارت را برجسته می کند.
اصلاحات قانونی انجام شده در پی رسوایی انرون به بهبود حاکمیت شرکتی و گزارشگری مالی کمک کرده است.
با این حال، همیشه جا برای پیشرفت وجود دارد و برای قانونگذاران مهم است که مراقب باشند تا از رسواییهای شرکتی در آینده جلوگیری شود.
