شرکت ها برای تصمیم گیری درباره موضوعات مختلف، دو مجمع برگزار می کنند. یکی از مجامع، مجمع عمومی عادی است که باید حداقل سالی یکبار تشکیل شود و وظایفی از جمله تصویب صورتهای مالی، تعیین میزان سود نقدی و انتخاب اعضای هیئت مدیره را دارد. همچنین مجمع دیگری با عنوان مجمع عمومی فوق العاده ممکن است در طول سال تشکیل شود. یکی از وظایف مجمع عمومی فوق العاده، تصمیم جهت افزایش سرمایه به منظور گسترش فعالیت های شرکت است.
حق تقدم در چه زمانی منتشر می شود؟
افزایش سرمایه ممکن است از محل های مختلقی انجام پذیرد. ممکن است افزایش سرمایه به صورت نقدی باشد مانند آورده نقدی سهامداران یا غیر نقدی باشد مانند افزایش سرمایه از محل سود انباشته شرکت.
اگر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران باشد، حق تقدم سهام، منتشر و به سهامداران شرکت اعطا می شود. این حق تقدم موجب می شود تا سهامداران بتوانند درصد مالکیت فعلی خود را در شرکت حفظ کنند. در واقع اولویت خرید سهام جدید با سهامداران فعلی شرکت است. پس به یاد داشته باشید که حق تقدم تنها در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی انتشار می یابد.
مثال
فرض کنید شما تعداد 200 هزار سهم از سهام یک شرکت را دارا می باشید و سهامداران شرکت در مجمع عمومی فوق العاده تصمیم به افزایش سرمایه 40 درصدی از محل آورده نقدی سهامداران گرفته اند.
در این حالت 40 درصد از 200 هزار سهم یعنی هشتاد هزار حق تقدم به شما تعلق خواهد گرفت. این حق تقدم مهلت 60 روزه ای دارد که به شما فرصت می دهد که صرف نظر از قیمت بازار سهام، بتوانید تنها با پرداخت مبلغ اسمی سهم (یک هزار ریال) مالک سهام جدید شوید. همچنین این اوراق در مهلت شصت روزه خود در بازار بورس مورد معامله قرار می گیرد.
برای مثال فرض کنید قیمت یک سهم در بازار در حدود 800 تومان معامله می شود. بنابراین قیمت حق تقدم ممکن است در حدود 700 تومان یا کمتر مورد معامله قرار گیرد. چرا که شما باید 100 تومان نیز جهت دریافت سهم جدید پرداخت کنید. پس توجیهی ندارد که مجموع قیمت حق تقدم و ارزش اسمی سهم بیش از قیمت فعلی خود سهم باشد.
حق تقدم های استفاده نشده
شما بعنوان دارنده حق تقدم دو گزینه پیش رو دارید. یا اینکه از حق تقدم خود استفاده کرده و یا آن را در بازار بفروش برسانید. استفاده از حق تقدم به معنی پرداخت ارزش اسمی سهم (یک هزار ریال) و دریافت سهام جدید می باشد. فروش حق تقدم به معنی واگذاری این حق به دیگری است. همچنین لازم به ذکر است که دامنه نوسان حق تقدم سهام، دو برابر دامنه نوسان سهام می باشد.
ممکن است دارنده حق تقدم، هیچکدام از این دو کار را انجام ندهد. یعنی نه حق تقدم را در مهلت 60 روزه به فروش برساند و نه مبلغ 100 تومان را در مهلت خود به شرکت واریز کند.
در این حالت، شرکت در پایان مهلت 60 روزه، مجموع حق تقدم های استفاده نشده را در معرض فروش می گذارد. سپس هزینه های فروش را از مبلغ فروش حق تقدم های استفاده نشده کسر می کند و مابقی وجوه را به مالکان حق تقدم های استفاده نشده بر می گرداند.
