نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) و نحوه محاسبه آن

نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)

نسبت قیمت به ارزش دفتری، یک نسبت مالی است که جهت مقایسه قیمت جاری سهم در بازار و ارزش دفتری آن سهم مورد استفاده قرار می گیرد.

این نسبت مالی، بیشتر توسط سرمایه گذارانی استفاده می شود که به دنبال سهام ارزشی هستند. سهام ارزشی سهامی است که در بازار به قیمتی کمتر از ارزش ذاتی آن معامله می شود. ایده ای که در پشت این نوع سرمایه گذارای وجو دارد یافتن سهامی است که بازار به آن بی توجه بوده است. این نوع سرمایه گذاری ها با دید بلندمدت انجام می شوند. اینها شرکتهایی هستند که سایر سرمایه گذاران از کنار آنها عبور می کند. تا زمانیکه شرکت ها به فعالیت خود ادامه می دهند و بازار نسبت به آنها بی توجه است، توسط سرمایه گذاران ارزشی نگهداری می شود. سپس ناگهان برخی تحلیل گران، این شرکتها را کشف می کنند و با توجه بازار به این شرکتها قیمت افزیش می یابد. در این حالت، سرمایه گذاران ارزشی، سود هنگفتی را بدست می آورند و گاهی اوقات بسیار ثروتمند می شوند.

روش های محاسبه نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)

شما می توانید به دو روش، نسبت P/B را محاسبه کنید.

در روش اول، کل ارزش بازار یک شرکت را بر جمع حقوق صاحبان سهام (سرمایه) همان شرکت تقسیم می شود. ارزش شرکت برابر با کل تعداد سهام شرکت ضربدر قیمت جاری سهم در بازار است.

جمع سرمایه شرکت در ترازنامه / (کل تعداد سهام شرکت * قیمت جاری سهم در بازار) = نسبت قیمت به ارزش دفتری

در روش دوم، قیمت جاری هر سهم را به ارزش دفتری هر سهم تقسیم می شود. قیمت جاری هر سهم توسط بازار مشخص می شود و هر لحظه ممکن است تغییر کند. ارزش دفتری هر سهم از تقسیم جمع سرمایه شرکت بر تعداد سهام بدست می آید.

(تعداد سهام/جمع سرمایه شرکت) / قیمت جاری سهم در بازار = نسبت قیمت به ارزش دفتری

مثال

فرض کنید قیمت یک سهم در بازار 5،000 تومان در حال معامله است. جمع حقوق صاحبان سهام شرکت در سمت چپ ترازنامه برابر با 12 میلیارد تومان می باشد. همچنین تعداد کل سهام شرکت 4 میلیون است. در این حالت ارزش دفتری برابر خواهد بود با:

5،000 = ارزش بازار هر سهم

3،000 = 4،000،000 / 12،000،000،000 = ارزش دفتری هر سهم

1.67 = 3،000 / 5،000 = نسبت قیمت به ارزش دفتری

تفاوت صنایع مختلف

مانند اغلب نسبتها، نسبت قیمت به ارزش دفتری نیز از صنعتی به صنعت دیگر متفاوت است. شرکتهایی که با سرمایه زیر ساختی زیاد راه اندازی می شوند معمولا نسبت P/B پایین تری دارند. از این نسبت بطور مکرر برای مقایسه بانکها استفاده می شود. زیرا اغلب دارایی ها و بدهی های بانکها دائما به ارزش روز قیمت گذاری می شوند. نسبت P/B بالاتر نشان می دهد که سرمایه گذاران از مدیریت انتظار دارند تا با میزان دارایی مشخص، ارزش افزوده بیشتری را خلق کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که نسبت قیمت به ارزش دفتری، بطور مستقیم اطلاعاتی درباره توانایی شرکت در ایجاد سود یا جریان نقدی به سهامداران نمی دهد.

معایب استفاده از نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)

استانداردهای حسابداری بکار گرفته شده در شرکت ها ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند. این موضوع باعث می شود تا نسبت P/B آنها قابلیت مقایسه نداشته باشد. این موضوع زمانی پر رنگ تر می شود که شرکت ها در کشورهای مختلف باشند. همچنین این نسبت در مورد شرکت های خدماتی و سایر شرکتهایی که دارایی های مشهود قابل توجهی در ترازنامه خود ندارند کاربرد زیادی نخواهد داشت.

شرکتهای نابسامان

نسبت P/B به ما می گوید که اگر یک شرکت ورشکسته شود آیا سرمایه گذاران برای باقیمانده شرکت پول زیادی را پرداخته اند یا خیر. در محاسبه ارزش دفتری سرمایه شرکتهایی که مشکلات اساسی دارند، دارایی های نامشهود در نظر گرفته نمی شوند. زیرا در صورت انحلال شرکت، این دارایی ها فاقد ارزش خواهند بود. در این موارد، نسبت قیمت به ارزش دفتری بایستی به صورت رقیق شده محاسبه شود.

نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) و تورم

یکی از اصول حسابداری، اصل بهای تمام شده است. طبق این اصل، همه دارایی ها به بهای خرید بعلاوه هزینه های جابنی ثبت می شوند. در شرایط تورمی، با گذشت زمان، قیمت دارایی ها افزایش می یابد در حالیکه بهای دارایی ها در ترازنامه برابر با بهای تاریخی است. این موضوع موجب می شود تا نسبت “قیمت به ارزش دفتری” بالا باشد. زیرا بازار سهام نسبت به فاکتورهای مالی و اقتصادی هوشیار است و ارزش روز شرکتها را در نظر می گیرد.

اما گاهی اوقات شرکتها جهت بروز رسانی صورتهای مالی خود نسبت به تجدید ارزیابی دارایی ها اقدام می کنند. در این حالت، نسبت P/B یک نسبت واقعی را نشان می دهد که از تورم تاثیر نگرفته است. بنابراین در زمان محاسبه این نسبت، توجه به این نکته ضروری است که آخرین تاریخ تجدید ارزیابی دارایی ها چه زمان بوده است. اگر مدت زمان زیادی از آخرین تجدید ارزیابی شرکت مورد بررسی می گذرد احتمالا نسبت قیمت به ارزش دفتری آن نیز بالا خواهد بود.