در میان صنعت همیشه نوسانی ارز دیجیتال، بخش تاریکی وجود دارد که سرمایهگذاران باید مراقب آن باشند. این شامل طرحهای پامپ و دامپ رمز ارزها نیز می شود. در این مقاله به نحوه تشخیص پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال می پردازیم.
بیت کوین که زمانی یک دارایی دیجیتال ناشناخته بود، اکنون حضور خود را با بورس های قانونگذاری شده، ETF های مورد تایید ایالات متحده، منافع سازمانی و قراردادهای فیوچرز، تثبیت کرده است. با این حال، به طور کلی، فضای کریپتو یک مرز وحشی باقی میماند و حتی پروژههای به ظاهر معتبر نیز تسلیم حملات میشوند. همانطور که حملات 51 درصدی به Bitcoin SV و Ethereum Classic اتفاق افتاد.
علیرغم نوسانات نزولی بازار در سال 2023 شاهد افزایش کلاهبرداری ها در رمز ارزها بودیم که احتمالا در سال 2024 نیز شاهد این موارد باشیم. علیرغم “مشروعیت” ظاهری ETFهای تحریم شده توسط SEC (سازمان بورس آمریکا)، سرمایه گذاران باید به احتیاط خود ادامه دهند. زیرا بسیاری از پروژه های رمزنگاری به ظاهر واقعی صرفا برای بهره برداری از سرمایه گذاران ناآگاه طراحی شده اند.
شناخت این فعالیت های متقلبانه برای جلوگیری از زیان سرمایه گذاری بسیار مهم است. به این ترتیب می توان چنین طرح هایی را شناسایی و از قربانی شدن خود محافظت کرد.
پامپ و دامپ ارز دیجیتال چیست؟
طرح پامپ و دامپ کریپتو نوعی دستکاری بازار است که در آن گروهی از افراد برای خرید یک ارز دیجیتال گمنام یا قیمت پایین، هماهنگ میشوند، تبلیغات و اطلاعات نادرست در مورد آن ایجاد میکنند و سپس آن را با قیمت بالاتری به خریداران ناشناس میفروشند. این منجر به جهش ناگهانی و سپس سقوط قیمت رمز ارز می شود و بسیاری از سرمایه گذاران در این میان زیان می بینند.
منشاء طرحهای پامپ و دامپ کریپتو را میتوان در دستکاری سنتی در اوراق بهادار جستجو کرد. این طرحها سهمهای با سرمایه کوچک را در بازار سهام، هدف قرار میدهند که شامل تلاشی هماهنگ برای افزایش مصنوعی قیمت سهام و سپس فروش سریع برای کسب سود میشود. در فضای ارز دیجیتال، همان مفهوم را با اندکی تغییرات می بینیم.
در دنیای رمز ارزها، عملیات پامپ و دامپ بر روی کوینها و توکنهای با سرمایه کم انجام می شود و از آسیبپذیری آنها به دلیل حجم معاملات محدود، سوء استفاده میکنند. این طرحها با رسانههای اجتماعی و دیگر پلتفرمها برای انتشار تبلیغات و اطلاعات نادرست در مورد یک ارز دیجیتال خاص متکی هستند.
این کمپینهای سازمانیافته اغلب شامل دستکاری بحثها در پلتفرمهایی مانند یوتیوب، توییتر، ردیت و اینستاگرام میشوند و سرمایهگذاران را به این باور میبرند که یک پروژه، در حال جلب توجه است. در حالیکه اینطور نیست.
چگونه پامپ و دامپ در ارز دیجیتال را شناسایی کنیم؟
تشخیص پامپ و دامپ نیاز به هوشیاری و درک نشانه های مشکوک دارد. در زیر به چند نشانه کلیدی اشاره می کنیم:
1- افزایش قیمت غیرقابل توضیح: افزایش ناگهانی و قابل توجه قیمت بدون یک دلیل واضح می تواند نشان دهنده یک طرح پمپ و دامپ باشد.
2- مقالات خبری پولی و هیاهوی رسانههای اجتماعی: یک کوین با حجم کوچک که به طور گسترده در مقالات خبری پولی (انتشار خبر با پرداخت هزینه) پوشش داده میشود و افزایش توجه رسانههای اجتماعی را تجربه میکند، اغلب نشان میدهد که یک پامپ در حال پیشرفت است. گروههای چت، انجمنها یا اینفلوئنسرها اغلب درگیر انتشار ادعاهای مثبت اما غیرمستند یا گمراهکننده در مورد ارز دیجیتال، مانند مشارکتها، تأییدیهها، رویدادهای آتی یا پیشرفتهای فنی هستند.
بخش نظرات ویدیوهای مرتبط با رمزارزها در یوتیوب، هدف اصلی برای تبلیغات کوین است. در این سناریو، افراد سعی میکنند تا بحثها را ربوده و نظراتی را درباره همان کوین که سعی در تبلیغات آن را دارند به مکالمات واقعی وارد کنند.
قالب این بحث ها به راحتی قابل تشخیص است. معمولاً با تشکر و سپس پرس و جو در مورد یک کوین یا پروژه خاص شروع میشود. این نوع نظرات که در بسیاری از کانالهای دیگر ارسال میشوند، این تصور را ایجاد میکنند که در مورد یک پروژه اشتیاق واقعی وجود دارد. در حالیکه در واقعیت، چنین زمینهای برای علاقه وجود ندارد.
ارتباط بین اعضای گروه پامپ و دامپ در سرویسهای پیامرسانی رمزگذاریشده مانند تلگرام اتفاق میافتد، جایی که گروهها میتوانند چندین هزار عضو داشته باشند. در این چت های گروهی، پس از خرید کوین توسط عامل اصلی کلاهبرداری، کوین مورد نظر که پمپاژ خواهد شد، اعلام می شود.
در عرض چند دقیقه، اعضای گروه نیز اخبار جعلی درباره کوین را در رسانههای اجتماعی، وبلاگها و گاهی اوقات حتی در خبرگزاریهایی که بهعنوان معتبر شناخته میشوند، از طریق محتوای حمایت شده منتشر میکنند. هنگامی که قیمت جهش کرد، راهاندازان پامپ، کوین های خود را میفروشند و به دنبال آن سایر اعضای گروه پیامرسان نیز رمز ارز را بفرش می رسانند. سپس قیمت دوباره سقوط میکند و تمام سرمایهگذارانی که پس از افزایش قیمت خرید کردهاند با زیانهای شدید مواجه میشوند.
رسانههای پولی همچنین اغلب برای تبلیغ کوین ها استفاده میشوند. انتشار مطبوعات از کلاهبرداران بدون هیچ سوالی توسط بسیاری از رسانههای ارز دیجیتال منتشر میشوند و حتی در سایتهای معتبری مانند PR Newswire ظاهر میشوند.
3- حجم معاملات کم و مارکت کپ پایین: این طرحها در ارزهای دیجیتال با نقدینگی پایین، موفق می شوند. بنابراین اجتناب از چنین داراییهایی میتواند ریسک شما را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. سکه های پامپ و دامپ معمولاً دارای ارزش بازار، حجم معاملات و نقدینگی پایینی هستند که دستکاری قیمت را با مقادیر نسبتاً کمی آسان می کند.
4- فهرست شده در صرافی های گمنام یا رگوله نشده: در اینجا نظارت و شفافیت کمتری وجود دارد. فهرست کردن یک کوین برای صرافی هایی مانند کوین بیس، کراکن، بایننس و سایرین، دارای قوانین سخت و فرآیندی گران است. این امر مانع از ورود کوین های کلاهبرداری می شود.
5- استفاده فعال از فومو (FOMO): ترویج دهندگان پامپ و دامپ اغلب خریداران بالقوه را ترغیب میکنند که سریع عمل کنند و فرصتی را که یک بار در طول عمر میگذرد را از دست ندهند و احساس فوریت و ترس از دست دادن فرصت را ایجاد می کنند.
6- توصیه های سرمایه گذاری مشکوک: مراقب توصیه های سرمایه گذاری از رسانه های اجتماعی و منابع تایید نشده باشید. زیرا این موارد می تواند منجر به زیان های قابل توجهی شود. توصیه های سرمایه گذاری از سوی سلبریتی ها دارای ریسک بالایی هستند.
سلیبریتی ها و پامپ ارزهای دیجیتال
در دنیای طرحهای پامپ و دامپ رمزارز، تأیید افراد مشهور اغلب در شکلدهی روایت نقش داشتهاند. به عنوان مثال، در ماه می 2021، کارآفرین فناوری، جان مک آفی به دلیل مشارکت در طرحهای پامپ و دامپ مرتبط با ارزهای دیجیتال مختلف، با اتهامات کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) مواجه شد.
مقامات ادعا کردند که بین سالهای 2017 تا 2018، مکافی یک کوین را از طریق حساب توییتر خود تبلیغ کرد بدون اینکه به دنبال کنندگانش فاش کند که موقعیتهایی را در سکههایی مانند Verge، Doge و ReddCoin خریداری کرده است که پس از افزایش قیمت، آنها را میفروشد.
با تاییدیه های سلبریتی هایی مانند مک آفی باید همیشه با شک و تردید برخورد کرد. این برخلاف مفاد تبلیغاتی قوانین اوراق بهادار ایالات متحده است که افراد مشهور چنین تأییدیههایی را انجام دهند بدون اینکه فاش کنند برای انجام این کار پولی دریافت میکنند. اما این همیشه اتفاق میافتد.
به عنوان مثال، بازیگر معروف، استیون سیگال در سال 2020 متوجه شد که نمی تواند خارج از قانون عمل کند و برای اتهامات عدم افشای حدود یک میلیون دلار که برای Bitcoiin2Gen دریافت کرده بود، جریمه شد. به طور مشابه، لیندسی لوهان و جیک پل، اینفلوئنسر یوتیوب، توسط SEC به دلیل تبلیغ غیرقانونی رمز ارز ترون (TRX) متهم شدند.
به همین ترتیب، ایلان ماسک با اتهام دستکاری بازار از طریق توییت های خود در مورد بیت کوین مواجه شد. زمانی که بیت کوین بیش از 50 درصد از بالاترین قیمت خود در آوریل 2021 یعنی 64000 دلار سقوط کرد، ماسک ادعاهایی مبنی بر اینکه بیت کوین را پامپ و تخلیه کرده است را رد کرد. در آن زمان، Magda Wierzycka، مدیر عامل شرکت خدمات مالی Sygnia، گفت: “نوسانی که ما شاهد آن بودیم، عملکرد غیرمنتظره ای بود که من آن را دستکاری بازار توسط ایلان ماسک می نامم.”
او ماسک/تسلا را متهم کرد که یک موقعیت خرید در بیت کوین ایجاد کرده و سپس موقعیت خود را برای پامپ قیمت، قبل از فروش در اوج اعلام کرده است. شایان ذکر است که ماسک در سال 2018 مبلغ 40 میلیون دلار برای رفع اتهامات SEC علیه وی به دلیل توییت هایش در مورد خصوصی کردن تسلا پرداخت کرد.
چنین مواردی بر اهمیت شک و تردید نسبت به تأییدیههای افراد مشهور در حوزه ارز دیجیتال تأکید میکند. زیرا این تأییدیهها اغلب فاقد شفافیت و عدم انطباق با قوانین اوراق بهادار هستند.
چگونه در برابر طرحهای پامپ و دامپ رمز ارز از خود محافظت کنیم؟
برای محافظت از خود در برابر قربانی شدن در طرح های پمپاژ و تخلیه ارز دیجیتال می توانید موارد زیر را انجام دهید.
1- از ارزهای دیجیتال با نقدینگی پایین اجتناب کنید: دوری از کوین هایی با حجم معاملات کم می تواند قرار گرفتن شما در معرض چنین طرح هایی را به حداقل برساند.
2- تأیید منابع: برای اطلاعات به منابع معتبر اعتماد کنید و قبل از تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری، تحقیقات کاملی انجام دهید.
3- هوشیاری جامعه: جامعه ارزهای رمزنگاری شده اغلب خود را تنظیم می کند و بازیکنان متقلب را که شهرت صنعت را خدشهدار میکنند، افشا میکند.
4- تعامل مستقیم با پروژه: برای به دست آوردن بینش و وضوح قبل از سرمایه گذاری، مستقیماً با پروژه های ارزهای دیجیتال تماس بگیرید. پامپ و دامپ و سایر تقلب ها معمولاً کاملاً ناشناس هستند. همچنین، ارز دیجیتالی که پمپاژ می شود، معمولاً هیچ مورد استفاده مشخص، نقشه راه یا تیم توسعه ای در پشت آن نخواهد داشت، که تأیید مشروعیت یا طرح ایجاد ارزش آن را دشوار می کند.
5- تحقیقات مستقل: به جای اتکا به توصیه های خارجی، تحقیقات مستقلی را برای انتخاب سرمایه گذاری آگاهانه انجام دهید.
تلاش های CFTC در مهار طرح های پامپ و دامپ
کمیسیون معاملات آتی کالای ایالات متحده (CFTC) با درک نیاز به مبارزه با طرح های پامپ و دامپ، اقدامات پیشگیرانه ای انجام داده است. در یک مشاوره عمومی در مورد پامپ و دامپ، CFTC به سرمایه گذاران توصیه می کند که محتاط باشند و از تصمیم گیری های سرمایه گذاری بر اساس افزایش ناگهانی قیمت یا توصیه های رسانه های اجتماعی اجتناب کنند.
علاوه بر این، CFTC مشوقهای مالی را برای افشاگرانی که اطلاعات ارزشمندی را ارائه میدهند که منجر به کشف چنین فعالیتهای متقلبانه میشود، معرفی کرده است. وینسنت مک گونگل، مدیر اجرایی، میگوید: «طرحهای دستکاری و کلاهبرداری، یکپارچگی و توسعه داراییهای دیجیتال را تضعیف میکند و افراد بیگناه را با پولی که به سختی به دست آوردهاند، فریب میدهد. «نوآوری های مالی دائماً در حال پیشرفت است و تلاش های اجرایی CFTC باید ادامه یابد. ما همیشه برای پاسخگویی کلاهبرداران و دستکاریکنندگان در قبال رفتار نادرست اقدام خواهیم کرد.»
نتیجه گیری
از آنجاییکه بازار ارزهای دیجیتال به تکامل خود ادامه میدهد، تهدید طرحهای پامپ و دامپ یک نگرانی دائمی است. با هوشیار ماندن نسبت به علائم ها و اعمال دقت همانطور که در بالا توصیه شد، سرمایهگذاران میتوانند با اطمینان بیشتری در این چالش های سرمایهگذاری در حوزه ارزهای دیجیتال عمل کنند.