رتبه اعتباری یک ارزیابی مستقل از اعتبار یک شرکت یا نهاد دولتی است که یا به طور کلی و یا یک بدهی خاص را بررسی می کند. رتبه بندی اعتباری توسط سازمان هایی مانند S&P Global، Moody’s و Fitch Ratings انجام می شود. آنها به روش ها متفاوتی به افراد، امتیاز اعتباری می دهند.

درک رتبه بندی اعتباری

رتبه‌بندی اعتباری یک تخمین از سطح ریسک موجود در سرمایه‌گذاری یا اعطای وام به یک کسب‌وکار خاص یا نهادهای دیگر از جمله دولت‌های ملی و ایالتی و سازمان‌های دولتی است.

رتبه اعتباری بالا نشان می دهد که به نظر آژانس رتبه بندی، وام گیرنده احتمالاً بدهی های خود را بدون مشکل بازپرداخت خواهد کرد. یک رتبه اعتباری ضعیف نشان می دهد که ممکن است در انجام پرداخت های خود مشکل داشته باشد یا حتی نتواند آنها را پرداخت کند.

سرمایه‌گذاران و وام دهندگان از رتبه‌بندی اعتباری برای تصمیم‌گیری در مورد تجارت با واحد تجاری رتبه‌بندی‌شده و همچنین تعیین میزان سودی که انتظار دارند برای جبران ریسک موجود دریافت کنند، استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، اوراق قرضه منتشر شده توسط یک واحد با رتبه اعتباری بالا، سود کمتری نسبت به اوراق صادر شده توسط یک واحد با رتبه پایین‌تر پرداخت می‌کند. زیرا یک اوراق بدهی یا یک شرکت با رتبه پایین تر دارای ریسک بیشتری است. بنابراین سرمایه گذار، بازدهی بالاتری را طلب می کند.

رتبه بندی اعتباری همچنین می تواند افق های زمانی مختلف را منعکس کند. رتبه‌بندی‌های اعتباری کوتاه‌مدت این را منعکس‌ می کند که آیا وام‌گیرنده، بدهی خود را در طول سال نکول خواهد کرد یا خیر. این نوع رتبه بندی اعتباری در سال های اخیر به یک امر عادی تبدیل شده است. در حالی که در گذشته، رتبه های اعتباری بلندمدت بیشتر مد نظر بودند. رتبه‌بندی اعتباری بلندمدت احتمال نکول وام گیرنده را در هر زمان معینی در آینده طولانی مدت را پیش‌بینی می‌کند.

موسسات رتبه‌بندی اعتباری معمولاً درجه‌ رتبه شرکت مورد بررسی را با حروف نشان می دهند. به عنوان مثال، S&P Global دارای مقیاس رتبه بندی اعتباری است که از AAA (عالی) تا C و D متغیر است.

تاریخچه مختصری از رتبه بندی اعتباری

قدمت رتبه بندی اعتباری به اوایل قرن بیستم باز می گردد. پس از سال 1936، قانون گذاران بانکداری فدرال، قوانین جدیدی را صادر کردند که طی آن بانک‌ها را از سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه سفته‌بازانه (اوراق قرضه با اعتبار پایین) منع می کرد.

هدف این بود که از خطر نکول که می تواند منجر به زیان مالی و حتی ورشکستگی بانک شود، جلوگیری شود. این روش به سرعت توسط سایر شرکت ها و موسسات مالی اتخاذ شد و به زودی تکیه بر رتبه بندی اعتباری به امری عادی تبدیل شد.

آژانس های رتبه بندی اعتباری بزرگ

صنعت رتبه بندی اعتباری جهانی، بسیار متمرکز است و سه آژانس، اکثریت بازار را کنترل می کنند. این سه شرکت شامل Moody’s، S&P Global و Fitch Ratings می باشد. هر سه سازمان‌های رتبه‌بندی آماری ملی (NRSRO) هستند که توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده، نظارت می‌شوند. در اینجا هر کدام از این شرکت های رتبه بندی را بطور خلاصه مرور می کنیم.

رتبه بندی Fitch

جان نولز فیچ در سال 1913 شرکت انتشارات فیچ را تأسیس کرد و آمارهای مالی را برای استفاده در صنعت سرمایه گذاری از طریق “دستورالعمل سهام و اوراق قرضه فیچ” و “کتاب اوراق قرضه فیچ” ارائه کرد. در سال 1924، فیچ سیستم رتبه بندی AAA تا D را معرفی کرد.

امروزه، نزدیک به یک قرن بعد، Fitch Ratings حدود 4500 کارمند دارد و با بیش از 40 دفتر و شعبه در سراسر جهان فعالیت می کند.

خدمات سرمایه گذاران Moody’s

جان مودی برای اولین بار در سال 1900 “دستورالعمل اوراق بهادار صنعتی و متفرقه مودیز” را منتشر کرد. این کتابچه، آمار پایه و اطلاعات کلی در مورد سهام و اوراق قرضه شرکت ها در تعدادی از صنایع بود اما رتبه بندی را ارائه نمی کرد.

در سال 1909، مودی شروع به انتشار «تحلیل‌های مودی درباره سرمایه‌گذاری‌های راه‌آهن» کرد که برای اولین بار بسیاری از اوراق بهادار شرکت راه‌آهن را که در آن زمان بخش عمده‌ای از بازار سرمایه‌گذاری بودند، رتبه‌بندی کرد.

پنج سال بعد، مودی شروع به ارائه رتبه بندی های مشابه برای بخش خدمات عمومی و دیگر صنایع کرد.

امروزه، Moody’s Investors Service یک شرکت جهانی با بیش از 40 دفتر است که رتبه‌بندی و تحقیق در مورد شرکت‌ها و دولت‌ها را در سراسر جهان ارائه می‌کند.

S&P Global

تاریخچه S&P Global در سال 1860 آغاز می شود. زمانیکه هنری وارنوم پور “تاریخچه راه آهن و کانال ها در ایالات متحده” را منتشر کرد و به سرمایه گذاران داده هایی در مورد صنعت راه آهن ارائه داد. تقریباً نیم قرن بعد، در سال 1906، آقای لوتر لی بلیک، دفتر آمار استاندارد را راه‌اندازی کرد که داده‌های مشابهی را در مورد شرکت‌های دیگر صنایع ارائه می‌داد.

Poor’s Publishing اولین رتبه بندی اعتباری خود را در سال 1916 منتشر کرد و Standard Statistics در سال 1922 این کار را دنبال کرد. این دو سازمان در سال 1941 ادغام شدند و شرکت استاندارد و پورز (S&P) را تشکیل دادند.

شرکت استاندارد اند پورز در سال 1966 توسط شرکت های مک گراو-هیل خریداری شد و در سال 2016، این شرکت به اس اند پی گلوبال تغییر نام داد. امروزه S&P Global بیش از 70 دفتر در 35 کشور جهان دارد.

اهمیت رتبه بندی اعتباری

رتبه بندی اعتباری نه تنها برای وام دهندگان و سرمایه گذاران بالقوه بلکه برای نهادهایی که آنها را رتبه بندی می کنند مهم است. یک رتبه بالا می تواند به یک شرکت یا دولت امکان دسترسی به سرمایه مورد نیاز با نرخ بهره ای که توانایی پرداخت آن را دارد بدهد. رتبه پایین به این معنی است که وام گیرنده در صورتی که بتواند به سرمایه دسترسی داشته باشد باید نرخ های بسیار بالاتری بپردازد.

نهادها معمولاً درخواست می کنند که خود آنها یا اوراق بهاداری که منتشر می کنند رتبه بندی شوند و برای انجام این کار به مؤسسات رتبه بندی پول پرداخت می کنند.

مقیاس رتبه بندی اعتباری

در حالیکه هر آژانس رتبه‌بندی از مقیاس متفاوتی استفاده می‌کند، همه آنها رتبه‌بندی‌ها را در قالب حروف ارائه می‌دهند. رتبه بندی AAA بالاترین رتبه اعتباری ممکن است، در حالی که رتبه بندی در محدوده C یا D پایین ترین رتبه اعتباری می باشد.

مقیاس های رتبه بندی برای بدهی های بلندمدت در سه آژانس پیشرو در زیر نشان داده شده است:


S & P Global	Moody’s	Fitch Ratings
AAA	Aaa	AAA
AA	Aa	AA
A	A	A
BBB	Baa	BBB
BB	Ba	BB
B	B	B
CCC	Caa	CCC
CC	Ca	CC
C	C	C
D		RD
		D

توجه داشته باشید که می‌تواند تقسیم‌بندی‌های بیشتری در رتبه‌بندی هر حرف وجود داشته باشد. به عنوان مثال، S&P یک + یا – برای رتبه بندی بین CCC و AA اختصاص می دهد که نشان می دهد سطح اعتباری اندکی بالاتر یا پایین تر از رتبه اختصاص یافته، است. برای Moody’s، این تمایز با اضافه کردن یک عدد بین 1 و 3 انجام می شود. برای مثال، رتبه Baa2 کمی بهتر از Baa3 و کمی بدتر از Baa1 است.

هر سه موسسه رتبه بندی اعتباری، رتبه های خود را بر اساس سطح ریسک به دو دسته کلی تقسیم می کنند. برای S&P Global، رتبه‌بندی BBB و بالاتر، درجه سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود. در حالی که درجه‌های BB و پایین‌تر، سوداگرانه در نظر گرفته می‌شوند.

برای Moody’s3 Baa و بالاتر، درجه سرمایه گذاری است، در حالی که Ba1 و پایین تر، درجه غیر سرمایه گذاری است.

در Fitch، BBB و بالاتر درجه سرمایه گذاری است، با BB و پایین تر سوداگرانه محسوب می شود.

اما درجه سرمایه گذاری و رتبه سوداگرانه به چه معنی هستند؟

رتبه سرمایه گذاری

رتبه بندی اعتباری در سطح سرمایه گذاری نشان می دهد که واحد تجاری تصمیمات سرمایه گذاری درستی گرفته است و می تواند بدهی های خود را به موقع باز پرداخت کند. شرکت‌هایی با رتبه‌بندی‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند، می‌توانند به راحتی از وام با نرخ بهره پایین استفاده کنند.

رتبه سوداگرانه

رتبه‌بندی‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند نشان می‌دهند که یک وام گیرنده شرکتی، سرمایه‌گذاری‌های تجاری بسیار پرخطری انجام داده است و بنابراین ممکن است نتواند وام اعطا شده به او را بازپرداخت کند. نهادهایی که در این دسته از رتبه بندی قرار می گیرند، وام هایی با نرخ بهره بالاتر دریافت می کنند.

عواملی که در رتبه بندی اعتباری نقش دارند

موسسات رتبه بندی اعتباری طیف وسیعی از عوامل را در ارائه نظرات خود در نظر می گیرند و هر کدام فرمول های خاص خود را دارند.

در زیر برخی از عوامل اصلی را که می توانند بر رتبه اعتباری یک شرکت یا وام گیرنده دولتی تأثیر بگذارند آورده ایم.

سابقه پرداخت واحد تجاری از جمله هرگونه قسط پرداخت نشده در سر رسید یا نکول شده در گذشته.
مبلغی که در حال حاضر بدهکار است و انواع بدهی هایی که دارد.
جریان های نقدی جاری و درآمد.
بازار کلی یا چشم انداز اقتصادی.
هر گونه مشکل منحصر به فردی که ممکن است از باز پرداخت به موقع بدهی ها جلوگیری کند.

توجه داشته باشید که رتبه‌بندی اعتباری شامل برخی قضاوت‌ها از سوی آژانس است و ممکن است تغییر کند. اگر آژانس رتبه‌بندی معتقد باشد که توانایی یک شرکت برای باز پرداخت بدهی در آینده کاهش می‌یابد، حتی یک نهاد با سابقه با پرداخت بی‌نقص نیز می‌تواند رتبه اش کاهش یابد.

تفاوت بین رتبه بندی اعتباری و امتیاز یا نمره اعتباری چیست؟

رتبه‌بندی‌ اعتباری، ارزیابی ریسک کسب‌وکارها و دولت‌ها هستند که به صورت نمره ‌های حرفی بیان می‌شوند. برای مثال، رتبه‌بندی اعتباری دولتی برای دولت‌های ملی اعمال می‌شود در حالیکه رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها برای شرکت‌ها اعمال می‌شود. از سوی دیگر، امتیازات اعتباری برای اشخاص نیز اعمال می شود و به صورت عددی گزارش می شود. این امتیاز به طور کلی از 300 تا 850 متغیر است.

رتبه بندی اعتباری به سرمایه گذار چه می گوید؟

رتبه‌بندی اعتباری اساساً نظری است که توسط یک آژانس رتبه‌بندی اعتباری انجام می‌شود که نشان می‌دهد یک نهاد خاص چقدر از نظر مالی مستحکم است و چقدر احتمال دارد که بتواند بدهی‌های خود را بازپرداخت کند. سرمایه گذاران می توانند از این اطلاعات برای تصمیم گیری در مورد خرید اوراق بهادار منتشر شده توسط آن واحد تجاری و اینکه آیا به اندازه کافی برای سطح ریسک موجود، پرداخت انجام می شود، استفاده کنند. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند رتبه‌بندی‌های متفاوت برای واحدهای مختلف یا اوراق بهادار متفاوتی را که توسط یک واحد تجاری ارائه می‌شود، مقایسه کنند.

سازمان رتبه بندی آماری ملی چیست؟

سازمان‌های رتبه‌بندی آماری ملی (NRSROs) آژانس‌های رتبه‌بندی اعتباری هستند که در دفتر رتبه‌بندی اعتباری (OCR) در کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده، ثبت شده و توسط آن نظارت می‌شوند. OCR توسط قانون اصلاحات داد-فرانک وال استریت و حمایت از مصرف کننده در پی بحران مالی 2007-2008 برای “تقویت مقررات، مسئولیت پذیری و شفافیت” آژانس های رتبه بندی اعتباری ایجاد شد.

در حال حاضر 10 NRSRO از جمله Fitch Ratings، Moody’s Investors Service و S&P Global Ratings وجود دارد.

نتیجه گیری – رتبه بندی اعتباری

رتبه‌بندی اعتباری شرکتی یا دولتی و شخصی، همگی یک موضوع را بررسی می کنند. آنها اطلاعات مفیدی را در اختیار سرمایه گذاران و وام دهندگان احتمالی قرار می دهند. اما همانطور که خود آژانس های رتبه بندی تاکید می کنند، این رتبه بیانگر یک قضاوت آگاهانه در مورد ریسک بالقوه است و تضمین مطلقی برای اعتبار و پرداخت شرکت ها نیست.