کاربرد خالص ارزش فعلی یا NPV
یک سازمان جهت توسعه تجارت و سرمایه گذاریهای خود بایستی تصمیمات بسیاری را اتخاذ کند. در این مواقع ممکن است سازمان از روش خالص ارزش فعلی (NPV) استفاده کند و بر اساس آن تصمیم بگیرد.
خالص ارزش فعلی (NPV) در بودجه بندی سرمایه ای به منظور تحلیل سودآوری یک پروژه یا یک سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش تحلیل، تفاضل ارزش فعلی جریانات نقد ورودی و ارزش فعلی جریانات نقد خروجی در طول یک پروژه محاسبه می شود.
همانگونه که از نام خالص ارزش فعلی پیداست، ارزش فعلی مد نظر نیست بلکه خالص ارزش فعلی جریانات نقدی ورودی و خروجی که با استفاده از با یک نرخ مشخص تنزیل می شوند مد نظر است.
فرمول خالص ارزش فعلی (NPV)
Z1= جریان نقد ورودی در زمان 1
Z2= جریان نقد ورودی در زمان 2
r= نرخ تنزیل
X0= جریان نقد خروجی در زمان صفر(زمان سرمایه گذاری یا خرید)
همانگونه که در فرمول مشاهده می شود جهت محاسبه ارزش فعلی جریانات نقدی می بایستی این جریانات را با یک نرخ مشخص تنزیل کنیم. این نرخ می تواند نرخ هزینه سرمایه شرکت یا نرخ بازگشت سرمایه یک سرمایه گذاری دیگر با ریسک مشابه باشد.
NPV، ارزش زمانی پول را در نظر می گیرد. به بیان ساده، ارزش زمانی پول می گوید یک مبلغ مشخص در امروز، ارزش بیشتری نسبت به همان مبلغ در روز بعد دارد. پس از تنزیل جریانات نقدی در دوره های مختلف، سرمایه گذاری اولیه از مجموع آن کسر می گردد. بدین ترتیب، اگر NPV مثبت شد پروژه پذیرفته می شود و اگر منفی شد پروژه رد می شود. همچنین اگر NPV صفر باشد شرکت در حالت بی تفاوتی نسبت به آن پروژه قرار خواهد داشت.
مثال
فرض کنید یک شرکت تولیدی قصد دارد جهت توسعه تجارت خود مبلغ 1،000،000 تومان را سرمایه گذاری کند. انتظار می رود این سرمایه گذاری در سال اول 100،000 ، سال دوم 250،000 ، سال سوم 350،000 ، سال چهارم 265،000 و در سال پنجم 415،000 تومان جریان نقد ورودی داشته باشد. با فرض اینکه نرخ تنزیل 9% باشد، خالص ارزش فعلی این پروژه به شرح زیر خواهد بود.
| سال | جریان نقدی | ارزش فعلی | محاسبه |
| 0 | 1،000،000 – | 1،000،000 – | – |
| 1 | 100،000 | 91،743 | 1^(1.09)100،000 |
| 2 | 250،000 | 210،419 | 2^(1.09)250،000 |
| 3 | 350،000 | 270،264 | 3^(1.09)350،000 |
| 4 | 265،000 | 187،732 | 4^(1.09)265،000 |
| 5 | 415،000 | 269،721 | 5^(1.09)415،000 |
حال اگر ستون ارزش فعلی را با هم جمع کنیم خالص ارزش فعلی برابر 29،881 می گردد. از آنجاییکه خالص ارزش فعلی(NPV) مثبت است این شرکت می تواند پروژه توسعه را شروع کند.
مزایای روش خالص ارزش فعلی (NPV)
ارزش زمانی پول
روش خالص ارزش فعلی، یک ابزار برای ارزیابی سودآوری یک پروژه خاص است. این روش، ارزش زمانی پول را مد نظر قرار می دهد. جریانهای نقدی آینده ارزش کمتری نسبت به جریانهای نقدی امروز دارند. این یک موضوع بسیار مهم است که در محاسبه NPV مد نظر قرار می گیرد.
ابراز جامع
در روش خالص ارزش فعلی، همه جریانهای نقدی ورودی و خروجی و همچنین ریسک در نظر گرفته می شود. بنابراین، NPV یک ابزار کامل است که همه جنبه های سرمایه گذاری را در نظر می گیرد.
ارزش سرمایه گذاری
NPV نه تنها به ما می گوید که یک پروژه سودآور است یا نه بلکه ارزش کل سود را نیز نشان می دهد. همانند مثال بالا کل سود تنریل شده پروژه برابر با 29،881 تومان می باشد.
محدودیت های روش خالص ارزش فعلی(NPV)
نرخ تنزیل
محدودیت اصلی NPV این است که نرخ تنزیل بایستی برآورد شود. اگر از نرخ تنریل بالاتری استفاده شود، NPV به اشتباه منفی خواهد شد. همین طور اگر از نرخ تنزیل پایین تر برای محاسبه NPV استفاده شود طرح به اشتباه سودآور برآورد می شود و یک تصمیم اشتباه گرفته خواهد شد.
پروژه های مختلف قابل قایل قیاس نیستند
نمی توان از NPV بعنوان مقایسه دو طرح مختلف استفاده کرد. معمولا شرکتها با یک بودجه ثابت، گزینه های مختلفی برای سرمایه گذاری دارند.اگر اندازه پروژه ها با هم متفاوت باشد نمی توان از NPV جهت مقایسه آن طرح ها استفاده کرد.
مفروضات چند گانه
در روش خالص ارزش فعلی، مفروضات زیادی در رابطه با جریانهای ورودی و خروجی در نظر گرفته می شود. ممکن است هزینه های بسیاری در هنگام اجرای پروژه نمایان شوند که قبل از اجرای آن به هیچ عنوان قابل پیش بینی نبوده اند. همچنین جریانهای ورودی همیشه با انتظارات برابر نیستند.
امروزه اغلب نرم افزارها محاسبات NPV را جهت کمک به تصمیم گیری مدیران انجام می دهند. روش خالص ارزش فعلی با تمام محدودیت هایی که دارد یک ابزار مفید در بودجه بندی سرمایه ای است و بطور گسترده از آن استفاده می شود.
