سرمایه گذاری پر مخاطره یا خطر پذیر چیست؟
سرمایه گذاری پر مخاطره یا خطر پذیر که آنرا به اختصار با VC نمایش می دهند نوعی سرمایه گذاری در سهام خصوصی است (سهامی که در بورس عرضه نشده اند). این نوع سرمایه گذاری معمولا یک تامین سرمایه برای شرکت های نوپا و استارت آپ می باشد که در مراحل اولیه کار خود هستند. سرمایه گذاری پرمخاطره (ونچر کپیتال) اغلب بر روی شرکت هایی انجام می شود که پتانسیل رشد و درآمدزایی قابل توجهی داشته باشند.
سرمایه پر مخاطره چگونه کار می کند؟
نهادها و سرمایه گذاران پر مخاطره که تامین مالی برای استارت آپ ها را ارائه می دهند، در یک شرکت، سرمایه گذاری می کنند تا زمانی که این شرکت به موقعیت قابل توجهی دست یابد. سپس سهام خریداری شده را می فروشند. در یک سناریوی ایده آل، سرمایه گذاران به مدت 2 سال به یک شرکت نوپا سرمایه وارد می کنند و برای 5 سال آینده از آن سود می برند. بازده مورد انتظار می تواند تا 10 برابر سرمایه گذاری اولیه آنها باشد.
تامین مالی در سرمایه گذاری های پر مخاطره می تواند از طریق اشخاص زیرانجام شود:
- شرکت های سرمایه گذاری پر مخاطره یا خطر پذیر (Venture Capital)
- بانک های سرمایه گذاری و دیگر موسسات مالی
- سرمایه داران کلان شخصی
شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر را ایجاد می‌کنند. سپس از سایر سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها یا صندوق‌ها، پول جمع‌آوری می کنند. این شرکت ها همچنین برای نشان دادن تعهد به مشتریان، خودشان نیز در طرح ها سرمایه گذاری می کنند.
سرمایه گذاران خطرپذیر چه کسانی هستند؟
سرمایه‌گذاران خطرپذیر، افرادی هستند که در شرکت‌هایی که در مراحل اولیه هستند و آینده‌ای امیدوارکننده دارند سرمایه گذاری می کنند. یک سرمایه گذار خطرپذیر می تواند یک سرمایه گذار انحصاری یا گروهی از سرمایه گذاران باشد که از طریق شرکت های سرمایه گذاری گرد هم می آیند.
تاریخچه سرمایه گذاری خطرپذیر
سرمایه گذاری خطرپذیر، زیر مجموعه ای از سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity) است. در حالیکه ریشه های سرمایه گذاری خصوصی را می توان در قرن نوزدهم ردیابی کرد، سرمایه گذاری خطرپذیر تنها پس از جنگ جهانی دوم به عنوان یک صنعت توسعه یافت.
جورج دوریوت، استاد مدرسه بازرگانی هاروارد، به طور کلی به عنوان “پدر سرمایه گذاری خطرپذیر” در نظر گرفته می شود. او شرکت تحقیق و توسعه آمریکا را در سال 1946 راه اندازی کرد و یک صندوق 3.58 میلیون دلاری برای سرمایه گذاری در شرکت هایی که فناوری های توسعه یافته در طول جنگ جهانی دوم را تجاری می کردند، جمع آوری کرد.
اولین سرمایه گذاری آن در شرکتی بود که برنامه جاه طلبانه آن، استفاده از فناوری اشعه ایکس برای درمان سرطان بود. 200 هزار دلاری که آقای دوریوت سرمایه‌گذاری کرد، زمانی که شرکت در سال 1955 عمومی شد به 1.8 میلیون دلار تبدیل شده بود.
چه زمانی باید از طریق سرمایه گذاران خطرپذیر تامین مالی کرد؟
- در مرحله گسترش
اگر برنامه بعدی شما گسترش کسب و کارتان است، انتخاب تامین مالی از طریق سرمایه گذاران خطرپذیر گزینه خوبی است. انجام این کار می تواند در برآورده شدن نیازهای تخصصی تجاری، مالی و حقوقی که معمولاً در هنگام گسترش تجارت مورد نیاز است، کمک کند. سرمایه گذاران پر مخاطره این توانایی و امکانات را دارند.
- نیاز به آموزش قوی
یک سرمایه گذار خطرپذیر، تخصص، دانش و شبکه سازی زیادی را همراه با سرمایه گذاری خود به ارمغان می آورد. شما می توانید از راهنمایی های آنها برای ایجاد شبکه خود استفاده کنید، کسب و کار خود را با جهت گیری آنها ارتقا دهید و در نهایت آن را به ارتفاعات بلندتری برسانید.
- در زمان رقابت
زمانی که یک استارت‌آپ دسترسی قابل توجهی به دست آورد و به احتمال زیاد با رقابت در بازار واقعی روبرو شود، زمان مناسبی است که برای بقا و رقابت سخت با دیگران از سرمایه‌گذاران پر مخاطره بهره ببرد.
انواع سرمایه گذاری های پر مخاطره (خطرپذیر)
سرمایه گذاری های پر مخاطره را می توان بر اساس مرحله ای که در آن سرمایه گذاری می شود طبقه بندی کرد. به طور کلی، این به 6 نوع زیر، دسته بندی می شود:
1- سرمایه گذاری در مرحله بذر
در این نوع سرمایه گذاری، به کارافرینان کمک می کنند تا امورات اولیه را برای ایجاد یک شرکت انجام دهند. این می تواند شامل تحقیق و توسعه محصول، تحقیقات بازار، ایجاد کسب و کار و غیره باشد.
بودجه بذر نیز ممکن است توسط خود مالکان یا اعضای خانواده و دوستان آنها نیز تامین شود.
2- سرمایه استارت آپ
این نوع تامین سرمایه، تفاوت اندکی با تامین مالی در مرحله بذر دارد.
معمولاً، صاحبان کسب و کار پس از تکمیل فرآیندهایی که شامل سرمایه اولیه است، از “سرمایه استارت آپ” استفاده می کنند. می توان از آن برای ایجاد یک نمونه اولیه محصول، استخدام پرسنل مدیریت و غیره استفاده کرد.
3- مرحله اولیه
تامین سرمایه در مرحله اولیه زمانی است که کسب و کار، یک محصول دارد و می خواهد شروع به تولید تجاری، فروش و بازاریابی کند.
4- تامین سرمایه برای گسترش
همانطور که از عنوان پیداست در این مرحله، سرمایه گذاری پر مخاطره جهت گسترش فعالیت های یک کسب و کار انجام می شود. این وجوه می تواند برای ورود به یک بازار جدید، تولید محصول جدید، سرمایه گذاری در تجهیزات و تکنولوژی جدید و یا حتی برای تملک یک شرکت جدید مصرف شود.
5- تامین مالی مرحله آخر
سرمایه گذاری مرحله آخر برای شرکت هایی است که به تولید تجاری و فروش رسیده اند. شرکت ها در این مرحله ممکن است به درآمد بسیار بزرگی دست یافته باشند اما به سود قابل توجهی نرسیده اند.
6- تامین سرمایه پل
در این نوع تامین مالی، سرمایه گذار پر مخاطره، وجوه لازم برای هزینه های کوتاه مدت را پرداخت می کند تا شرکت بتواند عرضه اولیه خود را انجام دهد و بدین ترتیب، سرمایه مورد نیاز اصلی خود را تامین کند.
ویژگی های سرمایه گذاری خطرپذیر
برخی از ویژگی های سرمایه گذاری خطرپذیر عبارتند از:
- در صنایعی که مقیاس بزرگی دارند انجام نمی شود. سرمایه گذاری پر مخاطره صرفا در کسب و کارهای کوچک و متوسط انجام می شود.
- در کسب و کارهایی با ریسک و بازده بالا سرمایه گذاری می شود. شرکت های واجد شرایط برای سرمایه گذاران خطرپذیر آنهایی هستند که دارای بازدهی بالا هستند. این کسب کارها دارای ریسک بالا نیز می باشند.
- مناسب ایده های تجاری هستند. آنهایی که سرمایه گذاری های پر مخاطره انجام می دهند به دنبال تجاری سازی ایده یک محصول یا خدمت هستند.
- سرمایه گذاری بصورت بلندمدت است. سرمایه گذاری پرمخاطره یک سرمایه گذاری بلندمدت است بطوریکه شناسایی بازده ممکن است بین 5 تا 10 سال طول بکشد.
مزایا و معایب سرمایه گذاری پر مخاطره
مزایا:
- بدست آوردن تخصص کسب و کار
یکی از مزایای اصلی سرمایه گذاری خطرپذیر این است که به کارآفرینان جدید کمک می کند تا تخصص کسب و کار را بدست آورند. سرمایه گذاران خطرپذیر، تجربه قابل توجهی برای کمک به مالکان در تصمیم گیری، به ویژه مدیریت منابع انسانی و مالی دارند.
- صاحبان کسب و کار مجبور به باز پرداخت نیستند
کارآفرینان یا صاحبان مشاغل موظف به باز پرداخت مبلغ سرمایه گذاری شده نیستند. حتی اگر شرکت شکست بخورد، مسئولیتی در قبال بازپرداخت نخواهد داشت.
- کمک در ایجاد ارتباطات ارزشمند
با توجه به تخصص و شبکه خود، سرمایه گذاران خطر پذیر می توانند به ایجاد ارتباط به صاحبان مشاغل کمک کنند. این می تواند کمک بزرگی در زمینه بازاریابی و تبلیغات باشد.
- به جذب سرمایه بیشتر کمک می کند
سرمایه گذاران پر مخاطره به دنبال تزریق سرمایه بیشتر به شرکت برای افزایش ارزش آن هستند. برای انجام این کار، آنها می توانند سرمایه گذاران دیگری را در مراحل بعدی وارد شرکت کنند. در برخی موارد، دورهای تامین مالی بعدی در آینده برای خود سرمایه‌گذار رزرو می‌شود.
- کمک به ارتقاء تکنولوژی
سرمایه گذار پر مخاطره می تواند بودجه لازم کسب و کارهای کوچک را برای ارتقا یا ادغام فناوری جدید فراهم کند. این می تواند به آنها کمک کند تا قدرت رقابتی خود را حفظ کنند.
معایب:
- کاهش سهم مالکیت
عیب اصلی تامین سرمایه از طریق سرمایه گذاران خطرپذیر این است که کارآفرینان از سهام مالکیت در تجارت خود دست می کشند. اغلب اوقات، ممکن است این اتفاق بیفتد که یک شرکت به بودجه اضافی بیشتر از برآورد اولیه نیاز داشته باشد. در چنین شرایطی، مالکان ممکن است در نهایت سهام اکثریت را در شرکت از دست بدهند و در نتیجه قدرت تصمیم گیری را نیز از دست بدهند.
- تضاد منافع افزایش می یابد
سرمایه گذاران نه تنها سهام کنترلی در یک استارت آپ را در اختیار دارند، بلکه یک صندلی در میان اعضای هیئت مدیره نیز دارند. در نتیجه ممکن است تضاد منافع بین مالکان و سرمایه گذاران ایجاد شود که می تواند مانع تصمیم گیری شود.
- تایید سرمایه گذاری ممکن است زمانبر باشد
سرمایه گذاران پر مخاطره باید قبل از سرمایه گذاری، بررسی لازم را انجام دهند و امکان سنجی یک استارت آپ را ارزیابی کنند. این فرآیند می‌تواند زمانبر باشد. زیرا به تحلیل بازار و پیش‌بینی مالی زیادی نیاز دارد که می‌تواند تامین مالی را به تاخیر بیندازد.
- منفعت تامین مالی می تواند چالش برانگیز باشد
نزدیک شدن به یک شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر یا سرمایه گذار می تواند برای کسانی که شبکه ندارند چالش برانگیز باشد.
سرمایه گذاری خطر پذیر و بحران مالی 2008
صنعت سرمایه گذاری پر مخاطره، تحت تأثیر بحران مالی 2007-2008 قرار گرفت. سرمایه گذاران خطر پذیر و سایر سرمایه گذاران نهادی، که منبع مهم سرمایه برای بسیاری از استارت آپ ها و شرکت های کوچک بودند، محافظه کار شدند.
اوضاع پس از پایان رکود بزرگ با ظهور شرکت یونیکورن تغییر کرد. یونیکورن یک استارت‌آپ خصوصی است که ارزش آن بیش از 1 میلیارد دلار است. این شرکت‌ها شروع به جذب مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاران کردند که به دنبال بازدهی کلان در محیطی با نرخ بهره پایین بودند. از جمله صندوق‌های ثروت ملی و شرکت‌های بزرگ سرمایه گذاری خصوصی در این صندوق سرمایه گذاری کردند. ورود آنها منجر به تغییراتی در اکوسیستم سرمایه گذاری خطرپذیر شد.
