تاثیر برگزیت (Brexit) بر اقتصاد اروپا و بریتانیا

تاثیر برگزیت بر اقتصاد اتحادیه اروپا چگونه بوده است؟ آیا برگزیت فقط بر بریتانیا اثر گذاشته است؟ اقتصاد اتحادیه اروپا چگونه برگزیت را مدیریت کرده است؟ آیا تجارت اتحادیه اروپا در نتیجه برگزیت آسیب دیده است؟ در این پست به همه این سوالات پاسخ خواهیم داد و شرح خواهیم داد که چگونه برگزیت بر اقتصاد اروپا و بریتانیا اثرگذار بوده است.

ابتدا نگاهی به تأثیرات برگزیت (Brexit) بر اقتصاد اتحادیه اروپا می اندازیم و سپس به اثرات آن بر بریتانیا خواهیم پرداخت.

برگزیت و اتحادیه اروپا

برگزیت (Brexit) مخفف دو کلمه بریتانیا (Britain) و خروج (exit) می باشد که به خارج شدن بریتانیا از اتحادیه اروپا اشاره دارد. این خروج، در نتیجه همه پرسی که در 23 ژوئن 2016 برگزار شد، رخ داد. همانطور که می دانید بریتانیا علاوه بر انگلستان شامل برخی کشورها و مناطق دیگر از جمله اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی می باشد.

اتحادیه اروپا، اتحاد 27 کشور اروپایی برای منافع اقتصادی و سیاسی است. اتحادیه اروپا برای تضمین جابجایی آزاد مردم، کالاها، خدمات و سرمایه ایجاد شد.

تاثیر برگزیت بر اقتصاد اتحادیه اروپا

تاثیر اصلی برگزیت بر اقتصاد اتحادیه اروپا، عدم قطعیت های پیرامون آن است. روابط با اتحادیه اروپا به توافقنامه خروج بستگی داشت.

توافقنامه خروج اجازه می دهد تا شهروندان اتحادیه اروپا به بریتانیا و شهروندان بریتانیا به کشورهای اتحادیه اروپا تا پایان دوره انتقال، آزادانه حرکت کنند.

پس از آن، شهروندان می توانند در صورت داشتن امکانات کافی و قانونی بودن و داشتن خویشاوندی با فردی که دارای همان حقوق باشد، حق اقامت خود را حفظ کنند. بسیاری از شهروندان اتحادیه اروپا پس از همه پرسی، بریتانیا را ترک کردند.

با خروج بریتانیا، کل جمعیت اتحادیه اروپا نیز به حدود 13 درصد کاهش یافت. از سوی دیگر، برگزیت می‌تواند الهام بخش دیگر کشورهای اتحادیه باشد تا از اتحادیه اروپا خارج شوند و همه سیاست‌ها و شرایط را برای داشتن رفتار مستقل، محدود کنند.

تأثیر مهم دیگر، از دست دادن تجارت و جابجایی های نامحدود بود. زیرا بریتانیا بزرگترین اقتصاد و سیستم حمایتی در اتحادیه اروپا بود. محدودیت‌های تجاری گسترده بر بخش‌های اساسی مانند صنعت خودرو، داروسازی و بخش خدمات مالی، تأثیرات مثبت و منفی در پی داشت.

در صنعت خدمات مالی، اتحادیه اروپا بخشی از بازار مشتقات لندن را که مربوط به اتحادیه بود به آمستردام منتقل کرد.

تاثیر برگزیت بر امور مالی اتحادیه اروپا

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تأثیرات مثبت زیادی بر اتحادیه اروپا نیز داشت که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• حدود 10 درصد از دارایی های بانکی بریتانیا به اتحادیه اروپا نقل مکان کردند.
• تقریباً 440 موسسه بانکی و مالی، بریتانیا را ترک کرده و به اتحادیه اروپا نقل مکان کرداند.
• 7500 شغل در بخش خدمات مالی به اتحادیه اروپا صادر شده است.

آمستردام به جای لندن، به مهم ترین مکان برای معاملات سهام اروپا تبدیل شد. در حالیکه معاملات مشتقه لندن، 75 درصد از حجم معاملات یورو خود را به نیویورک و آمستردام از دست داد.

با این حال پس از برگزیت ، اتحادیه اروپا در مقایسه با بریتانیا، سرمایه گذارهای خارجی کمتری برای پروژه های خود دریافت کرد.

تاثیر برگزیت بر صنعت خودرو اتحادیه اروپا

برای تمام کشورهای اتحادیه اروپا، خودروسازان، بریتانیا را برای ارزیابی و صدور گواهی انتخاب کرده بودند که به کشورهای اتحادیه اروپا اجازه می داد خودروهای خود را تولید و به بازار عرضه کنند. با این حال با برگزیت، گواهینامه بریتانیا دیگر به عنوان تاییدیه محسوب نمی شود و خودروسازان مرتبط با اتحادیه اروپا دیگر نمی توانند خودروی خود را با گواهینامه بریتانیا به بازار عرضه کنند. بر اساس پیشنهادهای جدید، خودروسازان باید از کشورهای اتحادیه اروپا تاییدیه همان منطقه را دریافت کنند.

اتحادیه اروپا واردکننده اصلی خودرو از بریتانیا است که حدود 70 درصد از 42 میلیارد یورو را به خود اختصاص داده است.

در تصویر بالا، خط سبز رنگ، میزان صادرات و خط قرمز رنگ، میزان واردات خودرو در منطقه یورو را نشان می دهد. همچنین ستون های آبی، نشاندهنده خالص صادرات (صادرات – واردات) می باشد.

همانطور که می بینیم، صادرات خودرو اتحادیه اروپا در سال 2015 به اوج خود رسید. از سال 2016، پس از رای برگزیت، صادرات خودرو اتحادیه اروپا کاهش یافت. واردات خودرو اتحادیه اروپا در اواخر سال 2019 به اوج خود رسید اما در سال 2020 شروع به کاهش کرد.

تاثیر برگزیت بر قدرت اقتصادی اتحادیه اروپا

در سال 2017، پس از همه پرسی برگزیت، هر دو اتحادیه اروپا و بریتانیا با نرخ های مشابه، حدود 2 درصد رشد کردند. همه‌گیری کووید-19 بر اتحادیه اروپا و بریتانیا تأثیر منفی گذاشت. اما این بیماری همه‌گیر، بریتانیا را بدتر کرد بطوریکه در سال 2020 با رشد تولید ناخالص داخلی منفی به میزان 9.396% مواجه شد.

بریتانیا بزرگترین حامی بودجه اتحادیه اروپا بود. بنابراین اتحادیه اروپا مجبور شد بودجه خود را پس از برگزیت تعدیل کند. بنابراین باید هزینه ها را کاهش می داد، مشارکت کشورهای عضو خود را افزایش می داد یا برای ترکیبی از این دو اقدام می کرد.

برگزیت منجر به شکاف بیشتر بین هزینه‌ها و درآمدهای اتحادیه اروپا شد و باعث شد سطح بدهی در سال 2020 بیشتر شود.

تاثیر برگزیت بر تجارت بین‌المللی اتحادیه اروپا

از میان تمامی کشورهای مرتبط با اتحادیه اروپا، آلمان بیشترین تاثیر برگزیت را بر صنایع متعدد خود تجربه کرد. زیرا این کشور پس از بریتانیا بزرگترین کشور تجاری اتحادیه اروپا است. صنایعی مانند داروسازی، کالا و وسایل نقلیه جاده ای، ضربه سختی خوردند.

پس از برگزیت، روابط تجاری بین اتحادیه اروپا و بریتانیا در مقایسه با روابط تجاری اتحادیه اروپا با سایر کشورها بدتر شد. شرکت‌های اروپایی پس از برگزیت، سرمایه‌گذاری خود را در بریتانیا کاهش دادند.

تجارت بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا در سال 2021 به حدود 627 میلیارد دلار رسید که 18 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت. روابط تجاری بین چین و اتحادیه اروپا نیز با افزایش 17 درصدی همراه بود که مجموعاً 558 میلیارد یورو بود. با این حال، تجارت پس از برگزیت بین بریتانیا و اتحادیه اروپا در همان سال تنها با 2 درصد افزایش به 308 میلیارد پوند رسید.

برگزیت چه تاثیری بر اقتصاد بریتانیا گذاشت؟

حال که تاثیر برگزیت بر اتحادیه اروپا را بررسی کردیم به اثرات برگزیت بر اقتصاد بریتانیا می پردازیم. از آنجاییکه در اواخر سال 2019 بیماری فراگیر کوید-19 شروع شد و اقتصاد دنیا با مشکل مواجه شد بررسی دقیق اثر برگزیت بر بریتانیا را مشکل کرد.

میزان تجارت بریتانیا بعد از برگزیت

با خروج بریتانیا از بازار واحد و اتحادیه گمرکی، شرکت‌هایی بریتانیایی که با اتحادیه اروپا تجارت می‌کردند، با قوانین، کاغذبازی‌ها و بازرسی های جدید روی برخی کالاها مواجه شدند.

این نگرانی‌ها را در مورد اینکه چه اتفاقی برای تجارت 550 میلیارد پوندی بین بریتانیا و نزدیک‌ترین شریک تجاری‌اش می‌افتد، برانگیخت.

مقدار اولیه صادرات بریتانیا به اتحادیه اروپا کاهش یافت. بر اساس ارقام رسمی، پس از رفع مشکلات اولیه، حجم تجارت به سطح قبل از همه گیری کرونا بهبود یافت. اما می توان استدلال کرد که اگر برگزیت نبود، تجارت می توانست بیشتر رشد کند.

هنگامی که اتاق های بازرگانی بریتانیا 500 شرکت را مورد بررسی قرار داد، بیش از نیمی از آنها گفتند که هنوز با سیستم جدید دست و پنجه نرم می کنند. تشریفات اداری احتمالا برخی از صادرکنندگان کوچک را به کلی منصرف کرده است. مطالعه طبقه بندی های گمرکی نشان می دهد که تنوع کالاهایی که از بریتانیا صادر می شده، کاهش یافته است.

همین داستان مشابه برای واردات نیز وجود دارد. حجم به سطح قبل از همه گیری بهبود یافته است. اما دانشگاهیان در دانشکده اقتصاد لندن اشاره می‌کنند که قیمت مواد غذایی وارداتی از اتحادیه اروپا مانند گوجه‌فرنگی یا سیب‌زمینی در سال‌های 2020 و 2021 تا 6 درصد افزایش یافته است. این مربوط به قبل از جهش اخیر در تورم بوده است.

از سوی دیگر، این امر رقابت تولیدکنندگان داخلی مواد غذایی را آسان‌تر کرده است. اقتصاددانان می گویند که ممکن است 5 میلیارد پوند افزایش داشته باشند.

بسیاری از کشورها شاهد سقوط تجارت بین‌المللی در اوج همه‌گیری کوید-19 بودند. از آن زمان، بقیه کشورهای G7 شاهد بازگشت شرایط تجارت بودنده اند که در بریتانیا اتفاق نیفتاد.

کشورهای G7 شامل کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا می باشد.

به طور کلی تجارت بریتانیا با سایر نقاط جهان و اتحادیه اروپا کاهش یافته است. تجارت پس از بیماری همه گیر به آن سرعتی که در سایر کشورهای بزرگ بهبود یافته، در بریتانیا باز نگشته است.

میزان سرمایه گذاری در بریتانیا پس از برگزیت

اینکه کسب‌وکارها چقدر برای کارخانجات، آموزش، تجهیزات و فناوری هزینه می‌کنند نیز تحت تأثیر روابط بریتانیا با اتحادیه اروپا است.

سرمایه گذاری پس از رفراندوم متوقف شده است. زیرا کسب و کارها نسبت به چشم انداز اقتصاد محتاط هستند. سرمایه‌گذاری حتی قبل از رفراندم 2016 هم عالی نبود. اما تحلیل ها نشان می‌دهد که اگر به روند پیش از رفراندوم ادامه می‌داد، می‌توانست حدود 25 درصد بیشتر از اکنون باشد.

اقتصاددانان در مورد چگونگی توضیح این شکاف اختلاف نظر دارند. برخی از جمله صندوق بین‌المللی پول پیشنهاد کرده‌اند که عدم قطعیت پیرامون برگزیت، از جمله مسئله حل‌نشده پروتکل ایرلند شمالی، حداقل از برخی هزینه‌ها جلوگیری کرده است. ریچارد برانسون یکی از روسای کسب و کار است که می گوید هزینه تشریفات برگزیت، سرمایه گذاری در بریتانیا را متوقف می کند.

تغییرات مشاغل در بریتانیا پس از برگزیت

خروج از اتحادیه اروپا همچنین به معنای تغییراتی در قوانین مربوط به جابجایی آزاد نیروی کار و معرفی یک سیستم مهاجرت مبتنی بر امتیاز بود که شکایاتی را از سوی برخی بخش‌ها که انتظار نمی رفت برانگیخت.

مدیر اجرایی زنجیره مد Next و رئیس شرکت Wetherspoons، هر دو از برگزیت حمایت کردند. اما هر دو از بریتانیا خواسته‌اند که کارگران بیشتری را به خدمت بگیرد.

مطالعه اندیشکده‌های مرکز اصلاحات اروپایی و بریتانیا نشان می‌دهد که برگزیت باعث کاهش 330 هزار کارگر در بریتانیا شده است. این ممکن است تنها 1٪ از کل نیروی کار باشد، اما بخش هایی مانند حمل و نقل، مهمانداری و خرده فروشی آسیب دیده اند.

کمبود کارگر باعث افزایش هزینه برای مشتریان شده است.

برخی از مفسران استدلال می‌کنند که این محدودیت‌ها کسب‌وکارها را متقاعد می‌کند تا مهارت‌های کارکنان را تقویت کنند و بیشتر سرمایه‌گذاری کنند.

در همین حال، بر اساس گزارش مجلس عوام، در بخش خدمات مالی حدود 7000 شغل از بین رفته است. اما این رقم بسیار کمتر از 70 هزار شغلی است انتظار می رفت کاهش یابد.

برگزیت و رشد اقتصادی بریتانیا

همه موارد فوق به اقتصادی منجر می شود که در بحبوحه تحولات نسبت به سایر همتایان خود عملکرد کمتری داشته است. بریتانیا تنها اقتصاد بزرگی است که نسبت به قبل از همه‌گیری کرونا کوچک‌تر و فقیرتر شده است و برگزیت ممکن است عامل آن باشد.

به طور کلی، اداره مسئول بودجه که ناظر مستقل دولت است فکر می‌کند که وضعیت بریتانیا  4 درصد بدتر از شرایطی است که برگزیت اجرا نمی شد.

با این حال باید در نظر داشت که برای بسیاری از رای‌دهندگان، برگزیت بیشتر درباره حاکمیت بود تا اقتصاد.