صندوق بین المللی پول (IMF) چیست؟
صندوق بین المللی پول (IMF) در 27 دسامبر 1945 به وجود آمد و دفتر مرکزی آن در واشنگتن دی سی، ایالات متحده آمریکا قرار دارد. تا دسامبر 2022، 190 کشور عضو آن شده اند. هیئت مدیره آن از اعضایی بیش از 180 کشور در سراسر جهان تشکیل شده است. بنابراین هر عضو، نماینده کشور خود است.
ایده اصلی تأسیس صندوق بین‌المللی پول، ایجاد یک سیستم پولی بین‌المللی منظم است که در نتیجه، سیستم پرداخت‌های بین‌المللی و تعدیل نرخ‌های تبدیل در میان ارزهای ملی را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، سیاست‌ها و عملکردهای آن با هدف کاهش نرخ فقر جهانی و ارتقای تجارت بین‌المللی و در نتیجه حمایت از اقتصادهای سراسر جهان انجام شد.
اهداف صندوق بین المللی پول (IMF) چیست؟
اهداف صندوق بین المللی پول به شرح زیر است:
- همکاری های پولی بین المللی: مهمترین هدف صندوق بین المللی پول، ایجاد همکاری های پولی بین کشورهای مختلف عضو بود. یکی از عوامل مهم جنگ جهانی دوم، عدم همکاری پولی بین کشورهای جهان بود. از این رو ایجاد همکاری های پولی بین المللی برای جلوگیری از وقوع جنگ در آینده ضروری تلقی شد.
- تضمین ثبات در نرخ ارز: قبل از جنگ جهانی دوم، بی ثباتی زیادی در نرخ ارز وجود داشت که پیامدهای نامطلوبی بر تجارت بین المللی می گذاشت. بنابراین، صندوق بین المللی پول برای از بین بردن این بی ثباتی ایجاد شد.
- از بین بردن کنترل ارز: قبل از جنگ جهانی دوم، کشورها به کنترل ارز به عنوان ابزاری برای تثبیت نرخ ارز خود در سطح خاصی متوسل شده که اثرات نامطلوبی بر تجارت بین‌المللی داشت. بنابراین، صندوق بین المللی پول به فکر حذف یا کاهش این کنترل های مبادله ای بود.
- ارتقای تجارت بین‌الملل: یکی دیگر از اهداف مهم صندوق بین‌المللی پول، ترویج تجارت بین‌المللی از طریق رفع تمامی موانعی بود که باعث محدود شدن آن می‌شد.
- برای ترویج سرمایه گذاری در کشورهای عقب مانده و توسعه نیافته: صندوق بین المللی پول (IMF)، سرمایه را از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیرتر صادر می کند تا کشورهای فقیر بتوانند منابع اقتصادی خود را برای دستیابی به استاندارد زندگی بالاتر توسعه دهند.
- برای از بین بردن یا کاهش عدم تعادل در تراز پرداخت ها: صندوق بین المللی پول با فروش یا وام دادن ارزهای خارجی به کشورهای عضو به کاهش عدم تعادل در تراز پرداخت ها کمک می کند.
وظایف صندوق بین المللی پول (IMF) چیست؟
وظایف صندوق بین المللی پول به شرح زیر است:
- ثبات در نرخ ارز: صندوق بین المللی پول به ثبات در نرخ ارز کمک می کند. نرخ های مبادله تحت نظارت صندوق بین المللی پول به اندازه قبل از تأسیس صندوق بین المللی پول، در نوسان نبوده است.
- مخزن ارز: صندوق بین‌المللی پول بعنوان یک مخزن برای تمام ارزهای کشورهای عضو عمل می‌کند. بدین ترتیب، یک کشور وام گیرنده می‌تواند از سایر کشورها پول قرض کند. همه کشورهای عضو می توانند وجوه مازاد خود را نزد صندوق بین المللی پول، پارک کنند. سپس از این وجوه پارک شده برای اعطای اعتبار به اعضایی استفاده می شود که بیشترین نیاز را در یک زمان معین دارند.
- مشاوره و کمک فنی: صندوق بین المللی پول به کشورهای عضو از طریق مشاوره سیاسی و کمک های فنی در تدوین سیاست های صحیح و ایجاد نهادهای قوی کمک می کند.
- حمایت از کشورهای کم درآمد: صندوق بین المللی پول به اعضای کم درآمد خود با مشاوره، کمک های فنی و وام برای کاهش فقر و کاهش بار بدهی کمک کرد.
- ایجاد صندوق ذخیره پولی: صندوق بین المللی پول با انباشت مقدار قابل توجهی از ارزهای ملی کشورهای مختلف به ایجاد ذخیره پولی کمک می کند. از طریق همین موجودی، صندوق نیازهای ارزی کشورهای عضو را برآورده می کند.
- راه اندازی یک سیستم تجارت و پرداخت چند جانبه: صندوق بین المللی پول به راه اندازی سیستم مبادله و پرداخت چندجانبه کمک می کند. کشورهای عضو مجاز به اعمال کنترل در مبادلات تجاری و تبادلات ارزی شدند تا محدودیت ها در تجارت خارجی از بین برود.
- نظارت بر رقابت کاهش ارزش ارز: برای تقویت صادرات، کشورهای مختلف جهان قبل از تأسیس صندوق بین‌المللی پول اغلب در کاهش ارزش پول ملی خود با یکدیگر رقابت می کردند. صندوق بین المللی پول این موضوع را نظارت و کنترل می کند.
آیا صندوق بین المللی پول (IMF) و بانک جهانی (World Bank) به هم مرتبط هستند؟
هر دو مؤسسه IMF و World Bank در کنفرانس برتون وودز تأسیس شدند و مأموریت های مکملی دارند. بانک جهانی به دنبال کاهش فقر و افزایش رفاه مشترک در کشورهای در حال توسعه است. در حالیکه صندوق بین المللی پول، سیستم پولی بین المللی را تثبیت می کند و ارزهای جهانی را زیر نظر دارد.
همچنین بانک جهانی، کمک های مالی، مشاوره و کمک های فنی را به دولت ها ارائه می کند و برنامه هایی را برای تقویت بخش خصوصی در کشورهای در حال توسعه ارائه می کند. صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد را در سطح جهانی و هم در کشورهای عضو نظارت می‌کند. به کشورهایی که با مشکلات تراز پرداخت‌ها مواجه هستند وام می‌دهد و کمک عملی به اعضا ارائه می‌کند.
کشورها ابتدا باید به صندوق بین المللی پول بپیوندند تا واجد شرایط عضویت در بانک جهانی شوند.
آیا صندوق بین المللی پول بر روی مشکلات جهانی امروز کار می کند؟
صندوق بین المللی پول (IMF) علاوه بر برنامه ها و وظایفی که در بالا به آن اشاره شد به جنبه های مالی و اقتصادی چالش های بین المللی زیر نیز می پردازد:
- تغییرات آب و هوا
- مسائل مربوط به بدهی های دولتی
- نابرابری درآمدی
- برابری اقتصادی جنسیتی
- خشونت خانگی
- اثرات اقتصادی اتوماسیون
- کوید-19 و سلامت عمومی به طور کلی
صندوق بین المللی پول همچنین در تحولات پیرامون دارایی های رمزنگاری (ارزهای دیجیتال) و اکوسیستم رو به رشد کریپتو مشارکت داشته است. بسیاری از سازمان‌های صنعت کریپتو فاقد شیوه‌های عملیاتی، حاکمیتی و مدیریت ریسک قوی هستند. همانطور که دارایی‌های کریپتو به جریان اصلی تبدیل می‌شوند، پیامدهای بالقوه آن برای اقتصاد نیز گسترده‌تر می شود.
