بازار فارکس (بازار ارز) از نظر حجم معامله، بزرگترین بازار در جهان است. در این بازار، تریلیون ها دلار بصورت روزانه معامله می شود.
برای اینکه یک معامله گر موفق در بازار فارکس باشید بایستی فاکتورهای موثر بر عرضه و تقاضای یک ارز را بدانید.
بانک مرکزی کشورها، کل عرضه پول در جهان را کنترل می کنند. اگر تریدرهای فارکس، تاثیر تصمیمات بانک مرکزی بر بازار ارز را بدانند می توانند عملکرد بهتری داشته باشند.
بانک های مرکزی، دو کارکرد اصلی دارند: کنترل تورم و کنترل نوسانات نرخ ارز
بانک مرکزی از شاخص CPI بعنوان یک نشانگر برای اندازه گیری تورم استفاده می کند. CPI مخفف The Consumer Price Index به معنی “شاخص قیمت مصرف کننده” می باشد. این نشانگر اقتصادی تاثیر قابل توجهی بر معاملات فارکس دارد.
ارز یک کشور از سیاست های نرخ بهره بانک مرکزی آن کشور، تاثیر مستقیم می گیرد. همچنین بطور غیرمستقیم از سیاست های بانک مرکزی سایر کشورها تاثیر می پذیرد.
به این خاطر به معامله گران فارکس توصیه می شود تا CPI مناطق مهم مانند آمریکا، اروپا و استرالیا را دنبال کنند.
در ادامه، اطلاعات جامعی از شاخص CPI به شما ارائه خواهیم داد.
CPI چیست؟
CPI یکی از مهمترین نشانگرهای اقتصادی است که بر تعیین ارزش یک ارز، تاثیرگذار است. این شاخص، میانگین تغییرات قیمت کالاها و خدمات را برای یک دوره مشخص، محاسبه می کند. این قیمتها مربوط به کالاها و خدماتی است که مصرف کننده از یک سبد مشخص کالا و خدمات، خریداری کرده است.
معمولا شاخص CPI بصورت ماهانه، فصلی و سالیانه محاسبه می شود. به شاخص CPI شاخص هزینه زندگی نیز گفته می شود.
CPI اطلاعات تورمی را در سطح مصرف کننده به بانک مرکزی ارائه می دهد که یکی از مهمترین مسائل بانک مرکزی است.
زمانیکه قیمت کالاها و خدمات افزایش می یابد اقتصاد وارد شرایط تورمی می شود. سپس CPI افزایش می یابد و اقتصاد، ضعیف می شود. از سوی دیگر، کاهش CPI باعث کاهش تورم و تقویت اقتصاد می گردد.
سبد کالاها جهت محاسبه شاخص CPI برای اغلب کشورها شامل بیش از 200 قلم کالا است. این کالاها در 8 گروه اصلی طبقه بندی می شوند. این گره ها به شرح زیر می باشد:
- مسکن
- پوشاک
- حمل و نقل
- آموزش و ارتباطات
- سرگرمی و تفریح
- بهداشت و پزشکی
- غذا و نوشیدنی
- سایر کالاها و خدمات
کاربردهای اصلی شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) به شرح زیر می باشد.
1- CPI یک نشانگر اقتصادی اصلی است: از این نشانگر جهت تعیین میزان تورم استفاده می شود. همچنین یک ابزار مفید برای سیاست های اقتصادی و سالیانه دولت است.
2- یک تعدیل کننده برای سایر آمارهای اقتصادی است: از داده های CPI استفاده می شود تا ارزش پولی سایر موارد تجاری بدون درنظر گرفتن تورم، محاسبه شوند. مثال هایی از سایر موارد تجاری شامل درآمد و دستمزد، فروش خرده فروشی ها و درآمد ملی می باشد.
3- سفارشی سازی ارزش پولی: از CPI جهت محاسبه میزان پرداخت برای هزینه های تامین اجتماعی، پاداش بازنشستگی و ساختار مالیات بر درآمد استفاده می شود. با شاخص CPI از تاثیر تورم بر این اجزاء اقتصادی جلوگیری می شود.
فرمول محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)
بطور کلی سه فرمول مختلف جهت محاسبه شاخص CPI وجود دارد. این سه روش شامل روش لاسپیرز، روش پاشه و روش فیشر می باشد. در زیر، فرمول هر سه روش را عنوان خواهیم کرد.
در این فرمول ها
p: قیمت یک کالا
q: مقدار یک کالا
c: سال جاری یا دوره جاری
b: سال پایه
شاخص لاسپیرز – در این روش، اهمیت و وزن کالاها بر اساس مقدار سال پایه می باشد.
CPI = p(c)*q(b) / p(b)*q(b) (لاسپیرز)
در این فرمول، صورت کسر برای هر قلم کالا بصورت جداگانه محاسبه می شود و سپس با یکدیگر جمع بسته می شوند. مخرج کسر نیز به همین ترتیب اعمال می شود.
شاخص پاشه – در این روش، اهمیت و وزن کالاها بر اساس مقدار در سال جاری می باشد.
CPI = p(c)*q(c) / p(b)*q(c) (پاشه)
شاخص فیشر – یک میانگین هندسی از شاخص لاسپیرز و پاشه است.
شاخص لاسپیرز * شاخص پاشه = CPI (فیشر)
در فرمول های بالا قیمت سبد کالاها و خدمات در دوره جاری بر قیمت سبد در دوره پایه تقسیم می شود. سپس این رقم بر 100 ضرب می شود و آن را بصورت درصد بیان می کنند.
انواع CPI
1-گروه مصرف کنندگان شهری (Urban Consumer Group)
این نوع CPI بصورت CPI-U نشان داده می شود. در این نوع CPI مخارج مصرفی تمام ساکنان شهری محاسبه می شود. افرادی که بعنوان حرفه ای، خود اشتغال، بازنشسته، بیکار و زیر خط فقر هستند در CPI-U محاسبه می شوند.
تقریبا بیش از 93 درصد جمعیت آمریکا در این دسته قرار می گیرند.
2-گروه حقوق بگیران شهری (Urban Wage Earners Group)
این نوع CPI بصورت CPI-W نشان داده می شود. این گروه شامل خانوارهایی می شود که یک سوم درآمد خود را از طریق دستمزد و مشاغل اداری بدست می آورند. در این گروه بایستی حداقل یک عضو خانوار، حداقل 37 هفته کار پیاپی در یکسال داشته باشد.
CPI-W هزینه مزایای تامین اجتماعی این گروه را در نظر می گیرد. تقریبا 29 درصد کل جمعیت آمریکا در این گروه جای می گیرند.
بخشی از جمعیت آمریکا در محاسبه CPI در نظر گرفته نمی شوند. این گروها شامل خانوارهای روستایی، خانوارهای کشاورز، پرسنل وزرات دفاع، افراد محکوم و زندانی و همچنین افرادی که ناتوانی ذهنی دارند می شود.
رابطه شاخص CPI با تورم
از آنجاییکه نرخ تورم، درصد تغییرات قیمت را نشان می دهد، مقدار CPI از نزدیک رصد می شود.
فرمول نرخ تورم به شرح زیر است.
CPI سال پایه/(CPI سال پایه – CPI سال جاری) = نرخ تورم
در بازارهای مالی، تغییرات نرخ تورم، نشانگر تغییرات نرخ بهره است که در آینده اتفاق می افتد. بدین ترتیب قیمتهای جاری بازار سریعا تغییر می کنند و خود را با نرخ بهره پیش بینی شده که در آینده مشخص خواهد شد تطبیق می دهند.
برای مثال اگر CPI بطور ناگهانی از رقم پیش بینی شده توسط بانک مرکزی، منحرف شود، بازار انتظار خواهد داشت تا بانک مرکزی، نرخ بهره را به تناسب افزایش یا کاهش دهد. این انتظار موجب می شود که سرمایه گذاران، یک ارز را بسیار بیشتر از حد معمول بفرشند یا خریداری کنند.
چگونه بر اساس داده های CPI در بازار فارکس معامله کنیم؟
از آنجاییکه تورم یک نشانگر مهم اقتصادی است، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) یک نقش مهم در سیاست گذاری پولی بانک مرکزی بازی می کند.
مسئولیت سلامت و رشد اقتصاد هر کشوری بر عهده بانک مرکزی آن کشور می باشد. این کار با سیاست های پولی بانک مرکزی انجام می شود.
تورم در کنار تولید ناخالص داخلی (GDP) و نرخ بیکاری یک جنبه مهم از رشد اقتصاد است. معمولا نرخ تورم هدف در کشورها بین 2 تا 3 درصد است.
بانک مرکز می تواند نرخ بهره را بعنوان یک ابزار بکار بگیرد و نرخ تورم را کنترل کند. تصمیمات نرخ بهره همیشه در لیست مهمترین وقایع اقتصادی است و تاثیر بسیار زیادی بر ارزش ارز یک کشور دارد. از آنجاییکه بانک های مرکزی بر اساس نرخ تورم، نرخ بهره را افزایش یا کاهش می دهند، گزارشات CPI توسط تحلیلگران و معامله گران بازار به دقت رصد می شود.
گزارشات CPI سنتیمنت (احساسات) بازار نسبت به یک ارز را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد. بدین ترتیب انتشار گزارش CPI موجب نوسان زیاد در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس می شود.
شما می توانید از دو جنبه ارقام CPI را بررسی کنید. اولین روش این است که ارقام واقعی را با پیش بینی ها و رقم CPI دوره قبل مقایسه کنید. در روش دیگر شما رقم منتشر شده را با رقم هدف بانک مرکزی تفسیر می کنید.
در هر صورت این رویداد موجب نوسان شدید و فرصت های کوتاه مدت معاملاتی برای تریدرهایی می شود که استراتژی آنها بر پایه اخبار است.
فرض کنید که قرار است آمریکا گزارش ماهیانه CPI را منتشر کند. پیش بینی می شود که گزارش 1.3% باشد و گزارش قبلی برابر با 1.1% بوده است. بدین ترتیب، تحلیلگران انتظار دارند که CPI به میزان 0.2% افزایش یابد.
پس از انتشار، رقم واقعی برابر با 1.5% بوده است. این یعنی رقم واقعی CPI بالاتر از پیش بینی ها است.
در این شرایط، انتظارات بازار بر این است که بانک رزرو فدرال آمریکا نرخ بهره را افزایش دهد. بنابراین معامله گران بازار ارز به خرید دلار آمریکا تمایل پیدا می کنند. در نتیجه، نمودار جفت ارزهایی مانند USD/CAD و EUR/USD به نفع دلار آمریکا حرکت می کنند. با این حال ممکن است سهام شرکت ها افت کنند. زیرا هزینه تامین سرمایه برای آنها افزایش می یابد.
زمان انتشار شاخص CPI
داده های مربوط به CPI در اغلب کشورها بصورت ماهانه منتشر می شود. تنها کشورهای استرالیا و نیوزلند این شاخص را بصورت فصلی محاسبه و اعلام می کنند.
Core CPI چیست؟
ممکن است گاهی اوقات در تقویم اقتصادی عبارت Core CPI را مشاهده کنید. در محاسبه Core CPI شاخص قیمت مصرف کننده برای همه مصرف کنندگان شهری (CPI-U) محاسبه می شود. اما در این محاسبه، کالاهایی که دارای نوسانات قیمتی زیاد هستند در نظر گرفته نمی شوند. این کالاها معمولا شامل مواد غذایی و انرژی می باشد که از محاسبات خارج می شوند.
