FTX یکی از بزرگترین پلتفرم های مبادله ارز دیجیتال برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال بود. همینطور که افراد بیشتری روی ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری می کردند، این پلتفرم ها محبوبیت بیشتری بدست آوردند. زیرا آنها در حساب های کاربری، کیف پول های ارز دیجیتال را برای ذخیره ارزهای رمزنگاری شده ارائه کردند. همچنین مشتریان می‌توانند با ایجاد یک کیف پول با استفاده از نرم‌افزار یا سخت‌افزارهای مستقل، خودشان رمز ارزهای خود را نگهداری کنند.

اکسچنج FTX را سم بنکمن فرید (Sam Bankman-Fried) در سال 2019 راه‌اندازی کرد. مشتریان شروع به افتتاح حساب در FTX برای معامله و خرید ارزهای دیجیتال کردند و سرمایه‌گذاران خطرپذیر بزرگ شروع به ورود کردند. تا ژانویه 2022، این شرکت بالغ بر 32 میلیارد دلار ارزش داشت.

با این حال، کار اکسچنج FTX در نوامبر 2022 به پایان رسید. آنچه که در ابتدا به نظر می رسید یک نظارت بر حسابداری است، یک کلاهبرداری بزرگ بود و میلیاردها دلار دارایی مشتریان و سرمایه گذاران از دست رفت. کشف شد که وجوه مشتریان به جای FTX به حساب‌هایی می رفت که توسط شرکت Alameda Research کنترل می شد. این یک شرکت تجارت ارز دیجیتال بود که دفتر مرکزی آن در هنگ کنگ بود. پس از این افشا شدن این موضوع، FTX شروع به بررسی شد.

رشد اکسپنج FTX

بلافاصله پس از شروع کار FTX، این پلتفرم به سرعت رشد کرد تا از طریق خریدهای سطح بالا از رقبایی مانند Liquid Global، LedgerX و Blockfolio، بر بازار خود تسلط یابد. FTX از کمپین‌های بازاریابی تهاجمی مانند تبلیغات Super Bowl، تأیید سلبریتی ها و حق نام‌گذاری در عرصه Miami Heat استفاده کرد. این کمپین‌های بازاریابی، وعده می‌داد که مردم می‌توانند پول خود را در این حساب‌ها بگذارند و بازدهی بالاتری نسبت به میانگین بانک کسب کنند.

کریپتوکارنسی در اوایل سال 2021 شروع به رونق کرد و قیمت بیت کوین از 10000 دلار به 64000 دلار رسید. توجه مشتریان به این بازار جلب شد و گروه های سرمایه گذاران خطرپذیر، نزدیک به 2 میلیارد دلار در FTX سرمایه گذاری کردند.

FTT چیست؟

پلتفرم‌های ارزهای دیجیتال اغلب برای جذب مشتریان جدید، توکن‌های مخصوص به خود را ایجاد می‌کنند. با سرمایه گذاری بیشتر مردم و تقاضای توکن دیجیتال، ارزش آن افزایش می یابد. بنابراین پلتفرم ها ممکن است مزایایی ارائه دهند. FTX توکن دیجیتالی خود را به نام FTT در ماه می 2019 ایجاد کرد. FTX همچنین مزایای دیگری مانند تخفیف و جوایز NFT را برای استیک کردن FTT ارائه کرد.

سقوط FTX

در اواخر سال 2021 و اوایل سال 2022، قیمت بیت کوین به شدت شروع به کاهش کرد و سایر ارزهای دیجیتال نیز شروع به کاهش کردند. بسیاری از اکسچنج های بزرگ ارز دیجیتال شروع به تعطیلی کردند، به جز FTX که همچنان سهم رقبا را به دست می آورد.

با این حال، ظهور FTX در نوامبر 2022 زمانی که CoinDesk مقاله‌ای منتشر کرد، به پایان رسید. این مقاله نشان می‌داد Alameda Research که توسط Bankman-Fried تأسیس شده بود به شدت به توکن های FTT وابسته است. دارایی‌هایی که ارزش آن به 5 میلیارد دلار می‌رسید. ترازنامه FTX به بیرون درز کرد و نشان داد که تنوع زیادی در آن وجود ندارد و این دو شرکت بسیار به هم وابسته هستند. در ترازنامه FTX میزان 9 میلیارد دلار بدهی و 900 میلیون دلار دارایی ذکر شده بود که مانده منفی 8 میلیارد دلار را نشان می دهد.

شرکت Alameda به اندازه سرمایه مورد نیاز خود از FTX وام گرفته بود. بعداً مشخص شد که این سرمایه عمدتاً از سپرده‌های مشتریان بوده است و شرکت تجاری به طور معمول از دارایی‌های مشتریان FTX وام می‌گرفته است.

FTX و شرکت‌های وابسته اش (وابسته غیر رسمی)، ترازنامه‌ای از دارایی‌ها و بدهی‌ها را نشان دادند که بر اساس استانداردهای گزارشگری مالی، تهیه نشده بودند. ترازنامه FTX هرگز حسابرسی نشد زیرا یک شرکت خصوصی بود. بدون این حسابرسی ها، هیچ سابقه ای از جریان نقدی یا دارایی وجود نداشت که نشان دهد شرکت می تواند بدهی های شرکت یا دارایی های مشتریان را پوشش دهد. ترازنامه FTX نشان داد که دارایی ها کمتر از آنچه است بانکمن-فرید اعلام کرده بود.

ارتباط بایننس و پلتفرم FTX

بایننس، یکی از بزرگترین پلتفرم مبادلات ارزهای دیجیتال در جهان و رقیب FTX بود. این اکسچنج قبل از اینکه وسعت مشکلات FTX در معرض دید عموم قرار گیرد، موافقت کرد که FTX را در 8 نوامبر خریداری کند. چانگ پنگ ژائو (Changpeng Zhao)، مدیر عامل بایننس، یکی از اولین سرمایه گذاران FTX بود. با این حال، معامله ای نشد و بایننس سوء استفاده از وجوه مشتریان و تحقیقات ایالات متحده را دلیل عقب نشینی از خرید FTX ذکر کرد.

فروپاشی FTX

در نوامبر 2022، سقوط FTX به مدت 10 روز به طول انجامید. از 2 نوامبر شروع شد و در 12 نوامبر به پایان رسید. با مقاله CoinDesk و ترازنامه فاش شده آغاز شد. بایننس در ابتدا اعلام کرد که تمام توکن‌های FTT خود را به دلیل مدیریت نادرست و مبهم وجوه می‌فروشد.

ارزش FTT به طور قابل توجهی کاهش یافت و باعث شد مشتریان FTX پول های خود را از حساب ها برداشت کنند. ورشکستگی دیگر پلتفرم‌های ارزهای دیجیتال مانند شبکه سلسیوس (Celsius Network) و وویجر دیجیتال (Voyager Digital)، مردم را بیشتر نگران سرمایه‌گذاری‌های خود کرده بود.

در طی این برداشت انبوه، FTX میلیاردها دلار از دست داد. مدیر اف تی ایکس (Bankman-Fried) به Alameda Research دستور داد تا دارایی‌هایی را بفروشد تا سرمایه مورد نیاز ناشی از برداشت‌ها را پوشش دهد و همچنین به دنبال تامین مالی برای پوشش شکاف حدود 8 میلیارد دلاری بین بدهی و دارایی بود.

در 8 نوامبر، FTX با حذف گزینه مربوطه در حساب کاربری، مشتریان را از خارج کردن پول از پلتفرم ممنوع کرد و این به این معنی بود که صدها هزار مشتری به پول خود دیگر دسترسی نداشتند. زمانی که FTX نتوانست شکاف 8 میلیارد دلاری را پرداخت کند، شرکت اعلام ورشکستگی کرد. FTX به دلیل سوءمدیریت وجوه، کمبود نقدینگی و حجم زیاد برداشت از کار افتاد. بایننس اعلام کرد که FTX را برای جلوگیری از سقوط بزرگتر بازار، خریداری می کند. اما با انتشار گزارش های خبری بیشتر در مورد سوء استفاده از وجوه مشتریان، به سرعت از این معامله نجات یافت.

بنکمن فراید از وجوه FTX برای خرید اقلام شخصی لوکس، تامین مالی کمپین های تبلیغاتی پیچیده و اهدای کمک های مالی استفاده کرد.

مدیر عامل اکسچنج FTX چه شد؟

مقامات، بانکمن-فراید را در 12 دسامبر 2022 به دلیل چندین اتهام کلاهبرداری با FTX دستگیر کردند. بانکمن-فراید توسط دادگاه منطقه ای ایالات متحده به هشت اتهام از جمله پول شویی، کلاهبرداری از طریق تراکنش های بانکی، تخلفات مالی کمپین و کلاهبرداری از اوراق بهادار متهم شد.

بنکمن فراید با وثیقه 250 میلیون دلاری از بازداشت آزاد شد که بزرگترین وثیقه تاریخ است.

تا ژانویه 2023، 5 میلیارد دلار دارایی به صورت نقدی بازیافت شده است. مجموع دارایی های منفی در حدود 8 میلیارد دلار برآورد شده است.

سرمایه گذاران FTX در 15 نوامبر 2022 یک شکایت دسته جمعی علیه FTX و سلبریتی هایی که آن را حمایت می کردند تنظیم کردند. در دعوای مدنی ادعا شد که FTX از “نمایندگی نادرست و رفتار فریبنده” استفاده کرده است. این شکایت همچنین FTX را به استفاده از یک طرح پانزی برای سوء استفاده از وجوه و انتقال پول مشتری بین نهادها متهم کرد.

چگونه سقوط FTX بر سایر ارزهای دیجیتال تأثیر می گذارد؟

در حالیکه تقاضای کلی برای ارزهای دیجیتال پس از رسوایی FTX کاهش یافت، بیت کوین از ژانویه 2023 با ارزش بالای 21000 دلار بازگشته است. با انتشار اخبار FTX، قیمت در نوامبر 2022 به زیر 16000 دلار رسیده بود.

پس از دستگیری بنکمن فرید، کمیسیون بورس و اوراق بهادار همراه با کنگره ایالات متحده، قصد داشتند در مورد مقررات صنعت ارز دیجیتال بحث کنند. اگر یک صرافی ارز دیجیتال اعلام ورشکستگی کند، بر خلاف بانک‌های ایالات متحده که در آن دولت، وجوه را تا سقف معین بیمه می‌کند، هیچ پشتیبانی وجود ندارد.

تعداد بیشتری از شرکت‌های ارزهای دیجیتال در روزهای سختی قرار گرفته‌اند. جنسیس (Genesis)، یک وام دهنده ارزهای دیجیتال در 20 ژانویه 2023 اعلام ورشکستگی کرد. جنسیس پس از رکود بازار ارزهای دیجیتال با اخبار FTX، تقریباً 3.4 میلیارد دلار به طلبکاران بدهکار بود.

مردم در حال حاضر به دلیل عدم ثبات ارز دیجیتال، امنیت آن و افزایش کلاهبرداری ها اعتماد خود را از دست داده اند. عواقب گسترده تر در بازار ارزهای دیجیتال ناشناخته است. اما این سقوط بزرگ در تاریخ کوتاه رمزارز ممکن است بسیاری از سرمایه گذاران را منصرف کند.

گزارش طلبکاران FTX

در 9 آوریل 2023، طلبکاران FTX اولین گزارش خود را منتشر کردند که به تشریح شکست تیم مدیریت گروه FTX قبل از ورشکستگی پرداخت. در این گزارش آمده است: گروه FTX فاقد ساختار مدیریتی، حاکمیتی و سازمانی مناسب بود.

این یافته‌ها شامل نقص‌های امنیتی، مانند کلیدهای خصوصی برای جابجایی دارایی‌های رمزنگاری شده است که اغلب در فایل‌های رمزگذاری نشده باقی می‌ماندند و دارایی‌های رمزنگاری که در کیف پول‌های داغ متصل به اینترنت، ناامن مانده‌ بودند. همچنین از عدم استفاده از احراز هویت چند عاملی در عملیات حساس و چندین نفر با دسترسی به میلیاردها دلار در کیف پول‌های کریپتو نام برد.

علاوه بر این، FTX فاقد کنترل های حسابداری و مالی بود. FTX پرسنل مجربی برای رسیدگی به گزارشگری مالی، مدیریت ریسک، حسابرسی یا رویه های حسابداری نداشت. بر اساس این گزارش، اکثر سیاست‌های مالی برای چنین شرکتی که دارایی‌های مالی قابل توجهی را مدیریت می‌کند، پایه ای بوده یا اصلا وجود نداشته است. همچنین هیچ تشریفاتی برای معاملات بین شرکتی وجود نداشت و به بدهی‌ها و دارایی‌ها اجازه می‌داد بین افراد داخلی و نهادهای گروه FTX بدون هیچ گونه سند یا چک و تراز حساب، منتقل شوند.

FTX از والدین بنکمن فرید شکایت کرد

شرکت FTX از والدین بنکمن فرید به ظن اختلاس میلیون ها دلار از کسب و کار برای منافع شخصی شکایت می کند. شکایت در 18 سپتامبر 2023 ثبت شد.

این شرکت برای بازپرداخت پولی که والدین بانکمن-فرید گفته می‌شود به‌طور متقلبانه انتقال داده و سوء استفاده کرده‌اند، شکایت کرده است.

این شکایت ادعا می کند که جو بنکمن و باربارا فرید از کلاهبرداری پسرشان و همکارانش در FTX اطلاع داشتند و آنرا نادیده گرفتند. بنکمن و فرید هر دو استاد حقوق دانشگاه استنفورد هستند. این شکایت همچنین ادعا می‌کند که باربارا فرید، پسرش را تشویق کرد تا از قوانین افشای بودجه کمپین فدرال اجتناب کند.